Ustanowienia adwokata albo radcy prawnego z urzędu będzie mogła domagać się osoba fizyczna, która nie została zwolniona od kosztów sądowych, ale złożyła oświadczenie o tym, że nie jest w stanie pokryć kosztów ich wynagrodzenia.
Czytelniczka wniosła sprawę do sądu przeciwko nieuczciwemu właścicielowi mieszkania, który wziął ode mnie zaliczkę na zakup mieszkania, a teraz nie chce przystąpić do aktu notarialnego.
– Wnosząc pozew, prosiłam o zwolnienie od kosztów sądowych, ale sąd rozpoznał odmownie mój wniosek. Czy mogę domagać się ustanowienia adwokata z urzędu, bo sprawa jest skomplikowana, a nie stać mnie na wynagrodzenie adwokata? Czy sąd może oddalić mój wniosek? Czy adwokat może odmówić wniesienia skargi kasacyjnej – pyta pani Elżbieta z Kielc.
Tak. Strona, która nie została zwolniona od kosztów sądowych, będzie mogła domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego z urzędu. Z takim żądaniem będzie mogła wystąpić wówczas, gdy nie będzie jej stać na pokrycie kosztów profesjonalnego pełnomocnika z wyboru, jak i wówczas gdy sąd odmówi zwolnienia jej od kosztów
Aby otrzymać profesjonalnego pełnomocnika z urzędu, osoba fizyczna powinna złożyć oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść jego wynagrodzenia bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Natomiast przedsiębiorca będący osobą prawną lub jednostka organizacyjną mająca zdolność sądową powinni wykazać, że nie mają dostatecznych środków na poniesienie kosztów wynagrodzenia.
Pełnomocnik z urzędu będzie stronę reprezentował aż do prawomocnego zakończenia postępowania. Nawet w razie jej śmierci będzie musiał wykonać pewne czynności nie cierpiące zwłoki, mimo że z mocy prawa przestał być jej pełnomocnikiem. Sąd może jednak oddalić wniosek o ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika. Wprawdzie strona może składać ponownie wniosek, ale nie może opierać go na tych samych okolicznościach, które stanowiły uzasadnienie oddalonego wniosku, ponieważ wówczas sąd go odrzuci.
Kiedy ustanowiony z urzędu pełnomocnik dojdzie do wniosku, że nie ma podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej, to wówczas powinien o tym na piśmie zawiadomić stronę i sąd, a w ciągu dwóch tygodni sporządzić opinię, z której będzie wynikać, że składanie skargi jest niecelowe. Gdyby jednak sąd uznał, że opinia jest sporządzona niestarannie i niefachowo, to zawiadamiając o tym samorząd adwokacki albo radcowski, może wnieść o wyznaczenie drugiego pełnomocnika.



Tryb ustanowienia adwokata z urzędu
● osoba fizyczna niezwolniona od kosztów sądowych składa na piśmie lub ustnie do protokołu w sądzie wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu; we wniosku może wskazać nazwisko konkretnego prawnika,
● razem z wnioskiem składa oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, z którego wynika, że nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny,
● sąd może odebrać od niej oświadczenie o tym, że oświadczenie jest prawdziwe i rzetelne,
● o wyznaczenie adwokata lub radcy sąd zwraca się do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych,
● sąd ustanawia pełnomocnika, co jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego.
Podstawa
Ustawa z 17 grudnia 2009r o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Uchwalona przez Sejm po rozpatrzeniu poprawek Senatu. Skierowana do podpisu prezydenta.