Dłużnik, który prowadzi przedsiębiorstwo, może domagać się wyłączenia spod egzekucji maszyn i urządzeń niezbędnych do prowadzenia tej działalności i wskazać inny składnik mienia, z którego zostanie zaspokojone roszczenie.
Podczas prowadzonej egzekucji roszczeń przedsiębiorca może skutecznie domagać się od komornika wyłączenia danej maszyny lub urządzenia spod egzekucji, udowadniając, że jest ona niezbędna do prowadzenia działalności. Takich uprawnień nie ma zadłużony przedsiębiorca, który prowadzi działalność gospodarczą w innej formie niż przedsiębiorstwo.

Wyłączenie składnika

Aby wyłączyć spod zajęcia komorniczego rzecz niezbędną do prowadzenia przedsiębiorstwa, przedsiębiorca dłużnik powinien wystąpić do sądu z wnioskiem i wskazać w nim także inne składniki swojego mienia, z których możliwe będzie zaspokojenie roszczeń wierzyciela w zamian za rzecz zwolnioną. Mieniem zastępczym może być zarówno nieruchomość, jak i rzecz ruchoma, a także własność lub inne prawa majątkowe.
O wyłączeniu spod zajęcia orzeka sąd. Bierze on pod uwagę nie tylko interesy dłużnika i wierzyciela, lecz także społeczno-gospodarcze znaczenie działalności gospodarczej dłużnika.
Zwalniając rzecz spod zajęcia, sąd musi w postanowieniu wskazać mienie zastępcze w zamian za nią.
Przeciwko zadłużonemu przedsiębiorcy komornik może też prowadzić egzekucję z dochodów przedsiębiorstwa. Ustanawia się wówczas zarząd przymusowy nad przedsiębiorstwem.
Wniosek o wszczęcie egzekucji przez zarząd przymusowy składa wierzyciel i dokładnie określa w nim przedsiębiorstwo, albo jego część. Dołącza do wniosku informację komornika o wszystkich postępowaniach egzekucyjnych prowadzonych przeciwko dłużnikowi z mienia, które wchodzi w skład przedsiębiorstwa.
Wniosek wierzyciela sąd rozpoznaje na posiedzeniu niejawnym, a na wydane postanowienie przysługuje zażalenie stronom oraz wierzycielom niewskazanym we wniosku, którzy prowadzą egzekucję z mienia wchodzącego w skład przedsiębiorstwa.



Dwie egzekucje

Egzekucję przez zarząd przymusowy prowadzi sąd, w którego okręgu znajduje się siedziba przedsiębiorstwa.
Egzekucję z części przedsiębiorstwa można ograniczyć, jeśli jest ona gospodarczo wyodrębniona i może funkcjonować samodzielnie, niezależnie od reszty przedsiębiorstwa.
Przeciwko temu samemu przedsiębiorcy może być prowadzona egzekucja świadczeń pieniężnych ze składników mienia, które wchodzą w skład przedsiębiorstwa oraz egzekucja przez zarząd przymusowy.
Egzekucję przez zarząd przymusowy będzie można jednak wszcząć w takim przypadku tylko wówczas, gdy będzie oczywiste, że wierzyciel będzie zaspokojony w ciągu sześciu miesięcy od daty jej wszczęcia.
Natomiast wcześniej wszczęte egzekucje zostaną umorzone w dniu uprawomocnienia się postanowienia sądu o wszczęciu egzekucji przez zarząd przymusowy. Dotychczasowi wierzyciele wstąpią do egzekucji przez zarząd przymusowy.
Zdarza się, że w skład przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość, dla której prowadzona jest księga wieczysta albo zbiór dokumentów. Wtedy sąd po wydaniu postanowienia o wszczęciu egzekucji przez zarząd przymusowy prześle do sądu wieczystoksięgowego wniosek o dokonanie wpisu do księgi o ustanowienie zarządu przymusowego albo o złożenie wniosku do zbioru dokumentów.
Następstwa egzekucji
● czynności dotyczące mienia objętego zarządem, których dłużnik dokonał po wszczęciu egzekucji, są nieważne
● niedopuszczalne jest prowadzenie egzekucji świadczeń pieniężnych innymi sposobami z majątku dłużnika, który wchodzi w skład przedsiębiorstwa
● inni wierzyciele mogą przyłączyć się do egzekucji przez zarząd przymusowy