Inwestor drogowy szybciej wejdzie na teren wywłaszczany w celu publicznym.
Nowe rozwiązania w procedurze wywłaszczeniowej przewiduje rządowy projekt nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami, którego drugie czytanie odbyło się wczoraj w Sejmie. Zmiany przepisów mają przyspieszyć inwestycje newralgiczne dla gospodarki i infrastruktury kraju, zwłaszcza budowę dróg i autostrad.
W myśl projektu starosta będzie zobowiązany do wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego po upływie dwumiesięcznego terminu na zawarcie umowy o nabycie praw do nieruchomości. Obecnie decyzja ta zależy od jego uznania.
– Dotychczasowa praktyka wykazała, iż fakultatywność wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego była przyczyną opóźnień w realizacji celów publicznych. Zniesienie uznaniowości starosty przyczyni się do usprawnienia tej procedury już na etapie pozyskiwania nieruchomości. Przyspieszeniu ulegnie realizacja wielu przedsięwzięć, co jest szczególnie istotne w przypadku inwestycji, które finansowane są ze środków unijnych – tłumaczy Anna Oleksiewicz, prawnik z kancelarii Stopczyk & Mikulski.
Zgodnie z propozycjami starosta będzie mógł też zezwolić na niezwłoczne zajęcie nieruchomości przez podmiot wykonujący zadanie publiczne tuż po wydaniu decyzji o wywłaszczeniu. Ma być to możliwe nie tylko, tak jak jest dzisiaj, w przypadkach określonych w art. 108 kodeksu postępowania administracyjnego. Stanowi on, że zajęcia nieruchomości można dokonać, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego, dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony. Projekt przewiduje rozszerzenie katalogu przesłanek uprawniających do wydania decyzji o niezwłocznym zajęciu nieruchomości o przypadki uzasadnione „ważnym interesem gospodarczym”.
Starosta zostanie też zobligowany do nadania decyzji o zajęciu nieruchomości rygoru natychmiastowej wykonalności. Oznacza to błyskawiczne wejście inwestora na nieruchomość niezbędną do prowadzenia budowy.
Eksperci uważają, że poszerzenie katalogu przesłanek o klauzulę „uzasadnionego ważnego interesu gospodarczego” stwarza ryzyko interpretacji rozszerzającej. Starosta, wydając decyzję, będzie musiał wykazać, iż interes gospodarczy jest na tyle ważny i uzasadniony, że dopuszcza ograniczenie prawa własności gruntu. Obawiają się też, że w praktyce działania starosty mogą być zbyt pochopne, co spowoduje późniejsze roszczenia odszkodowawcze wywłaszczonych i procesy sądowe.
Ustawa ma wejść w życie 30 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.