POLA KOMPROMISU - Obie strony zgadzają się, że po dokonaniu prywatyzacji ksiąg wieczystych konieczne jest wprowadzenie dodatkowych instrumentów, które zagwarantują prawidłowe prowadzenie ksiąg.
1
Czy prywatyzacja ksiąg wieczystych to rzeczywiście jedyny sposób na bałagan?
WOJCIECH KOCZARA
TAK
Jestem za prywatyzacją, która gwarantować będzie bezpieczeństwo obrotu i dotyczyć wyłącznie spraw niespornych. Niezależnie od prywatyzacji przydałaby się reforma systemu, który obecnie nie eliminuje np. ryzyka kilkukrotnej sprzedaży tej samej nieruchomości kilku osobom tego samego dnia.
JACEK CZAJA
NIE
Księgi nie są tylko prostą ewidencją nieruchomości, ich treść jest objęta rękojmią wiary publicznej, dającą gwarancję pewności obrotu nieruchomościami. Oddanie ich w ręce prywatne wystawi tę rękojmię na nieporównywalnie większe niż obecnie niebezpieczeństwo.
2
Czy prywatyzacja osłabiłaby ochronę własności?
WOJCIECH KOCZARA
NIE
Nie widzę takiego ryzyka pod warunkiem, że funkcjonować będzie nadzór nad instytucjami prywatnymi dokonującymi wpisów. Ryzyko można ograniczyć przez wydawanie licencji tylko podmiotom spełniającym odpowiednie kryteria organizacyjne i finansowe.
JACEK CZAJA
TAK
Księgi wieczyste stanowią w polskim prawie jedyną rejestrację stanu prawnego nieruchomości posiadającej walor domniemania prawnego. Prywatyzacja mogłaby stanowić zagrożenie dla podstawowych zasad obowiązujących w systemie ksiąg wieczystych.
3
Czy jedynie państwo może dać gwarancję właściwego prowadzenia ksiąg wieczystych?
WOJCIECH KOCZARA
NIE
Państwo jest dłużnikiem wypłacalnym, stąd daje lepszą gwarancję naprawienia ewentualnej szkody. W razie podjęcia decyzji o prywatyzacji dokonywanie wpisów powinno zostać powierzone tylko podmiotom o odpowiednim kapitale zakładowym, utrzymującym stosowne środki przez cały czas prowadzenia działalności. Należałoby również rozważyć obowiązek ubezpieczeń od odpowiedzialności cywilnej.
JACEK CZAJA
TAK
Państwo, biorąc na siebie obowiązek prowadzenia ksiąg wieczystych, zobowiązało się do zapewnienia prawidłowego ich funkcjonowania. Wyprowadzenie ksiąg wieczystych ze struktury sądownictwa musiałoby polegać na ich zniesieniu i utworzeniu innego typu rejestru przy jednoczesnym zachowaniu cech księgi wieczystej.



4
Czy wpisów w księgach wieczystych muszą dokonywać referendarze sądowi?
WOJCIECH KOCZARA
NIE
Osoby dokonujące wpisów powinny mieć takie kwalifikacje, a osoby zajmujące kierownicze stanowiska o charakterze merytorycznym powinny posiadać dodatkowe uprawnienia i doświadczenie. Powinny mieć ukończoną aplikację prawniczą, odpowiedni staż w zawodach prawniczych oraz wiedzę z zakresu prawa obrotu nieruchomościami.
JACEK CZAJA
TAK
Możliwość przekazania dokonywania wpisów osobom innym niż referendarze sądowi jest problematyczna. Rozwiązaniem może być stworzenie grupy zawodowej uprawnionej do dokonywania wpisów. Wówczas konieczne byłoby wprowadzenie kolejnego zawodu prawniczego, co skomplikowałoby obowiązujący system. Rozwiązanie to nie wydaje się właściwe ze względu na duże koszty jego wprowadzenia.
5
Czy prywatyzacja ksiąg usprawni postępowanie wieczystoksięgowe?
WOJCIECH KOCZARA
TAK
Przyczyniłaby się do tego konkurencja, która może pojawić się z wprowadzaniem zmian systemowych. Można też rozważyć wprowadzenie zasady, iż część opłaty uiszczana byłaby dopiero po rozpoznaniu wniosku i dokonaniu wpisu, oraz szczególnych zasad dotyczących możliwości żądania odszkodowania za opóźnienie, błędne dokonanie lub odmowę wpisu.
JACEK CZAJA
NIE
Prywatyzacja nie stanowi gwarancji wprowadzenia lepszych rozwiązań. Aby zmniejszyć czas oczekiwania na wpis, prowadzone są prace mające na celu dokonanie podziału największych wydziałów na mniejsze jednostki, w których możliwość sprawnego zarządzania jest większa. W ministerstwie prowadzone są prace nad kolejnymi reformami.
6
Czy cofnięcie licencji podmiotowi prywatnemu prowadzącemu księgi wieczyste byłoby wystarczającym zabezpieczeniem?
WOJCIECH KOCZARA
NIE
Sama możliwość cofnięcia licencji nie gwarantuje bezpieczeństwa. Konieczne są dodatkowe instrumenty, takie jak wprowadzenie obowiązku utrzymywania stosownego kapitału, ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, nadzór nad działalnością sprawowany przez państwo oraz sądy w trybie odwołań od decyzji o wpisach i odmowie wpisów.
JACEK CZAJA
NIE
Przekazując prowadzenie ksiąg podmiotowi prywatnemu, należałoby wprowadzić zabezpieczenia, gwarancje ich prawidłowego prowadzenia. System licencji jest jednym z możliwych rozwiązań. Księgi muszą być prowadzone w trybie ciągłym, a ewentualne cofnięcie licencji stwarzałoby problem dla obrotu prawnego. Rozwiązanie nie wydaje się wystarczające.
Wojciech Koczara, radca prawny, partner w kancelarii CMS Cameron McKenna Dariusz Greszta Fot. Wojciech Górski / DGP