Od 2011 roku może rozpocząć się handel opróżnionymi miejscami po wygasłych hipotekach obciążających nieruchomości. Wzmocni to ochronę interesów właścicieli nieruchomości.
W sytuacji kiedy nastąpi wygaśnięcie hipoteki, właściciel nieruchomości będzie miał prawo rozporządzać opróżnionym przez nią miejscem. Będzie mógł na nim ustanowić nową hipotekę, przenieść na nie inną hipotekę obciążającą tę nieruchomość, a nawet odsprzedać to wolne miejsce innemu dłużnikowi
Swobodne rozporządzanie opróżnionym miejscem hipotecznym umożliwią przepisy ustawy z 26 czerwca 2009 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 131, poz. 1075). Przepisy te zaczną obowiązywać od 9 lutego 2011 r.
W przypadku wygaśnięcia hipoteki właścicielowi nieruchomości będzie przysługiwało w granicach wygasłej hipoteki uprawnienie do rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym. Będzie mógł ustanowić na nim nową hipotekę albo przenieść na nie za zgodą uprawnionego którąkolwiek z hipotek obciążających tę nieruchomość. Gdyby zaś hipoteka wygasła tylko częściowo, to wówczas właściciel będzie mógł rozporządzić opróżnionym miejscem hipotecznym w tej części.
– W razie wygaśnięcia hipoteki i nieustanowienia na tym miejscu nowej powstanie wolne miejsce, którym będzie miał prawo dysponować każdorazowy właściciel nieruchomości. To uprawnienie do rozporządzenia opróżnionym miejscem nie będzie podlegało zajęciu i, co ważne, nie będzie można na nim również ustanowić hipoteki przymusowej – tłumaczy radca prawny Jacek Jachowicz, partner kancelarii DLA Piper Wiater.
W wyniku wprowadzenia prawa do swobodnego dysponowania opróżnionym miejscem hipotecznym zlikwidowana zostanie dotychczasowa zasada, że w razie wygaśnięcia hipoteki prawa o niższym pierwszeństwie awansują, zajmując automatycznie opuszczone miejsce, a nowe obciążenie hipoteczne będzie zawsze miało niższe pierwszeństwo.
– Od lutego 2011 r. nowe obciążenie będzie mogło mieć nawet wyższe pierwszeństwo, ponieważ może wejść na opróżnione miejsce, a w dodatku dłużnik może zakupić to miejsce od właściciela i przez to na przykład uzyskać kredyt z banku na korzystniejszych warunkach- mówi radca prawny Michał Zieniewski partner kancelarii DLA Piper Wiater.
Wtedy hipoteki zabezpieczające roszczenia wierzycieli właściciela nieruchomości, które znajdują się na dalszych miejscach, zostaną zaspokojone z tej nieruchomości dopiero w dalszej kolejności.