Opłata za apelację w postępowaniu uproszczonym powinna zależeć od wartości przedmiotu zaskarżenia, a nie od wartości przedmiotu sporu lub umowy.
Senat przygotował projekt nowelizacji ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, który wpłynął do laski marszałkowskiej. Autorzy projektu proponują, aby opłata od apelacji wniesionej od orzeczenia w postępowaniu uproszczonym została uzależniona od wartości przedmiotu zaskarżenia i wynosiła:
● 30 zł – przy wartości do 2 tys. zł,
● 100 zł – przy wartości od ponad 2 tys. do 5 tys. zł,
● 250 zł – przy wartości od ponad 5 tys. do 7,5 tys. zł,
● przy wartości ponad 7,5 tys. zł.
Projektowana zmiana stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 16 grudnia 2008 r. (sygn. akt P 17/ 07).

Zarzuty Trybunału

Trybunał stwierdził wówczas niezgodność z konstytucją przepisu art. 18 ust. 2 ustawy o kosztach, ponieważ w postępowaniu uproszczonym była pobierana opłata stała liczona tak, jak przy wnoszeniu pozwów, od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu umowy, niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w apelacji. Zdaniem Trybunału takie uregulowanie spowodowało, że dla wielu osób został zamknięty dostęp do sądu w II instancji w postępowaniu uproszczonym, a także zostało naruszone prawo do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w I instancji.
Wprawdzie zaskarżony przepis nie obowiązuje już od dnia publikacji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, to jednak Senat uważa, że należy znowelizować ustawę o kosztach sądowych przede wszystkim ze względu na pewność i transparentność prawa.
Obowiązek samoobliczenia i uiszczenia opłaty ciąży na adwokatach, radcach prawnych i rzecznikach patentowych, wówczas gdy apelacja podlega opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej, obliczonej przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia. W razie nienależycie opłaconego środka zaskarżenia zostaje on odrzucony bez przeprowadzenia tzw. postępowania naprawczego.

Argumenty senatorów

Dlatego w uzasadnieniu do projektu Senat stwierdził, że skoro procedura łączy tak daleko idące konsekwencje z uiszczeniem opłaty od apelacji w wysokości niższej niż wymagana, to wówczas przepisy muszą jasno określać, jak należy ją obliczać. W dodatku konsekwencje popełnionych uchybień przez profesjonalnych pełnomocników strony tak poważne, jak odrzucenie środka zaskarżenia, obciążają zawsze reprezentowaną stronę.

Koszty sądowe

Gdyby przepisy ustawy o kosztach sądowych nie zostały znowelizowane, to mogłoby to doprowadzić w niektórych przypadkach do takiej sytuacji, że opłaty od apelacji byłyby znacznie wyższe niż obliczane nawet na podstawie przepisu zakwestionowanego przez Trybunał Konstytucyjny. Na przykład miałoby to miejsce tam, gdzie wartość przedmiotu zaskarżenia odpowiadała maksymalnej wartości przedmiotu sporu lub umowy przyjętej dla danego progu.