Zasiedzenie jest sposobem nabycia własności przez posiadacza, który włada nieprzerwanie nieruchomością. Zostaje on właścicielem po 20 lub 30 latach nieprzerwanego władania nią.
Posiadaczowi samoistnemu do nabycia własności nieruchomości gruntowej, budynkowej i lokalowej wystarczy 20 lat. Natomiast po 30 latach nieprzerwanego władania nabywa własność nieruchomości nawet wówczas, gdy nabył ją w złej wierze. Za nabycie własności nie musi dawać ekwiwalentu poprzedniemu właścicielowi.

Kto może zasiedzieć

Dopuszczalne jest nabycie nieruchomości przez współwłaścicieli w częściach ułamkowych wówczas, gdy stanowiła przedmiot współwłasności. Można zasiedzieć prawo własności lokalu mieszkalnego, który jest przedmiotem odrębnej własności lokalu. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 6 maja 1980 r. w sprawie sygn. akt III CRN 45/80 opublikowanym w OSNCP 12/80, poz. 240. Sąd uznał, że posiadanie samoistne może mieć miejsce nie tylko wtedy, gdy posiadacz jest przekonany o swoich uprawnieniach właściciela, ale również wówczas, gdy wie, że nie jest właścicielem, ale chce rzecz posiadać w taki sposób, jak gdyby nim był.

Zasiedzenie nie zastąpi aktu

Zasiedzenie jest jednym ze sposobów nabycia prawa własności i dlatego nie może z niego skorzystać osoba, która jest już właścicielem, ale zginął jej akt notarialny, a dla nieruchomości nie jest prowadzona księga wieczysta. Przez zasiedzenie właściciel nie może nabyć także służebności gruntowej oraz prawa użytkowania gruntu, które zostały ustanowione na jego nieruchomości. Nie będzie więc możliwe zasiedzenie wieczystego użytkowania przez posiadacza nieruchomości stanowiącej własność Skarbu Państwa lub gminy, jeżeli nie była ona oddana w użytkowanie wieczyste.
Jeżeli właściciel nieruchomości, przeciwko któremu biegnie zasiedzenie, jest małoletni, to wówczas nie może się ono skończyć wcześniej niż z upływem dwóch lat od uzyskania pełnoletności przez właściciela. Nie można też nabyć w ten sposób rzeczy, która nie może być przedmiotem własności na przykład pokoju w lokalu, który nie stanowi odrębnej własności.

Posiadacz musi władać rzeczą

Przedmiotem zasiedzenia jest zawsze ta sama indywidualnie określona rzecz, którą nieprzerwanie włada posiadacz. Bieg zasiedzenia kontynuowany jest tylko do nowej nieruchomości wówczas, gdy została ona przydzielona uczestnikowi postępowania scaleniowego w zamian za dotychczasową nieruchomość objętą scaleniem. Nowa nieruchomość zastępuje dotychczasową, którą do tej pory posiadał uczestnik scalenia.
Posiadanie powinno mieć charakter samoistny, a posiadaczem może być nawet osoba małoletnia. Natomiast objęcie nieruchomości na podstawie umowy dzierżawy stanowi posiadanie zależne. Z kolei małżonkowie mają prawo łącznego współposiadania bezudziałowego składników majątku wspólnego. Zdarza się, że po odziedziczeniu nieruchomości przez kilku spadkobierców jeden z nich włada nią w imieniu własnym i pozostałych. Gdyby z chwilą otwarcia spadku samowolnie zawładnął całą nieruchomością i stał się posiadaczem samoistnym całości, to wówczas początkiem biegu terminu zasiedzenia będzie ten dzień, w którym ujawnił swoją wolę posiadania w sposób jawny dla otoczenia albo został wpisany do księgi wieczystej jako wyłączny właściciel, mimo że było to niezgodne z rzeczywistym stanem prawnym.
Ważne!
Nieruchomość można zasiedzieć bez względu na jej rodzaj oraz osobę właściciela. Może to zrobić każdy zdolny do samoistnego posiadania, mający wolę i świadomość faktycznego władania rzeczą jako właściciel