Niedozwolone jest stosowanie postanowień zezwalających bankom na swobodną zmianę regulaminu spłaty kredytu hipotecznego.
Wykorzystując trudną sytuację na rynku kredytów hipotecznych, banki próbują wprowadzać do stosowanych przez siebie umów postanowienia, które nie zawsze są zgodne z prawami konsumentów.
O każdej zmianie w tabeli opłat i prowizji bank musi poinformować swoich klientów. Jednym z postanowień niedozwolonych jest przyznanie sobie przez bank prawa do swobodnej zmiany regulaminu, który jest integralną częścią umowy. Praktykę taką zastosował ostatnio Polbank, przeciwko któremu Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wszczął postępowanie.

Korekta umowy

– Konsument powinien mieć zawsze możliwość kontrolowania zasadności wprowadzanych zmian. W umowach z konsumentami warunki zmiany powinny być sformułowane w taki sposób, aby bank nie mógł ich dokonywać według własnego uznania i w dowolnie wybranym momencie – mówi Małgorzata Cieloch, rzecznik prasowy UOKiK.
Przyznanie sobie przez bank prawa do jednostronnej zmiany regulaminu jest niedozwoloną klauzulą umowną. Zgodnie z art. 3833 pkt 10 kodeksu cywilnego zabronione jest stosowanie postanowień, które uprawniają przedsiębiorcę do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w tej umowie.

Obowiązki informacyjne

Klienci podpisujący umowy kredytowe powinni pamiętać, że mają prawo do rzetelnych informacji na temat zmian w tabelach opłat i prowizji. Wiele banków nie przestrzega tego uprawnienia w należyty sposób. Polbank np. o wprowadzaniu takich zmian informował swoich klientów wyłącznie poprzez wywieszenie ogłoszenia w siedzibie banku. UOKiK uznał, że naruszył w ten sposób prawo konsumentów, którzy mają utrudniony dostęp do informacji. Przedsiębiorca zobowiązany jest doręczyć konsumentowi zmieniony wzorzec umowny, którym jest tabela opłat i prowizji.

Interpretacja umowy

Umowy kredytowe jednoznacznie powinny określać obowiązki ciążące na banku i na kredytobiorcy. Kredytobiorca musi mieć pewność, że jeżeli będzie sumiennie wykonywał obowiązki wynikające z umowy, to bank jej nie rozwiąże i nie zażąda z tego tytułu natychmiastowej spłaty zobowiązania. Dlatego UOKiK uznał, że nieprecyzyjne określenie przez Polbank sytuacji, które mogą być uznane za niedotrzymanie warunków umowy i stanowić podstawę jej rozwiązania, mogą naruszać prawa kredytobiorców. Artykuł 3833 pkt 9 kodeksu cywilnego zakazuje stosowania postanowień, które przyznają przedsiębiorcy prawo do dokonywania wiążącej interpretacji umowy.
– Sytuacje powodujące zastosowanie sankcji za naruszenie umowy powinny być określone wyczerpująco i w sposób niebudzący wątpliwości – wyjaśnia Małgorzata Cieloch.
Podpisując umowę o kredyt hipoteczny, konsument powinien zwracać uwagę na to, aby wszystkie postanowienia umowy były z nimi uzgodnione.
Jeżeli w trakcie spłaty kredytu okaże się, że jakieś postanowienia są przez bank stosowane, a nie były uzgodnione indywidualnie z klientem, to nie są one dla niego wiążące, jeżeli kształtują prawa konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

Dochodzenie praw

Bank, który stosuje postanowienia naruszające interesy konsumentów i wpisane do rejestru niedozwolonych klauzul umownych, może zostać ukarany karą w wysokości do 10 proc. ubiegłorocznego przychodu. W tym celu UOKiK musi wszcząć postępowanie o naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Jeżeli zatem klienci zauważą, że ich bank takie postanowienia stosuje, to powinni zwrócić się do niego o zmianę, a gdy jej nie dokona, to powinni zwrócić się do miejskich lub powiatowych rzeczników konsumentów lub do UOKiK.
Rejestr klauzul
93 klauzule
dotyczące usług finansowych UOKiK ujął w rejestrze klauzul niedozwolonych