Pomysłodawcy powołania Rzecznika Praw Osób Uzależnionych uważają, że wykluczenie, łamanie praw człowieka i naruszanie godności to wciąż codzienność zarówno dla osób uzależnionych od narkotyków, jak i leczących się z nałogu.

"Funkcja rzecznika, który będzie zajmował się konkretnymi sprawami - przypadkami łamania praw osób uzależnionych, jest bardzo potrzebna. Mam nadzieję, że dzięki temu prawa te będą lepiej respektowane" - mówił prof. Wiktor Osiatyński dziś podczas konferencji prasowej.

Pomysłodawcami powołania rzecznika są członkowie JUMP'93 Stowarzyszenia Pacjentów Substytucyjnych. Jak podkreślił przewodniczący stowarzyszenia oraz Polskiej Sieci ds. Polityki Narkotykowej Jacek Charmast, taka funkcja jest potrzebna, ponieważ w Polsce, która ma jedną z najbardziej restrykcyjnych polityk antynarkotykowych, powszechnie łamane są prawa osób uzależnionych, dostęp do leczenia jest utrudniony, a ośrodki rehabilitacyjne są nieskuteczne i niechętne wszelkim zmianom.

Zadaniem Rzecznika Praw Osób Uzależnionych ma być monitorowanie wszelkich przejawów dyskryminacji użytkowników substancji psychoaktywnych oraz pacjentów substytucyjnych (leczonych metadonem) oraz powiadamianie programów substytucyjnych i ośrodków terapeutycznych o tym, że mogą i powinny zgłaszać rzecznikowi wszystkie przypadki aresztowań pacjentów tych instytucji. Rzecznik monitorować ma areszty śledcze i zakłady karne w związku z osadzaniem pacjentów w trakcie leczenia substytucyjnego, którzy podobnie jak i pacjenci ośrodków terapeutycznych, coraz częściej zostają aresztowani podczas długoterminowej rehabilitacji i często zmuszeni są do przerwania terapii, ponieważ podczas osadzenia nie otrzymują leku.

"Osoby uzależnione bądź leczone metadonem mają problemy w szpitalach"

Jak wynika z doświadczeń członków stowarzyszenia, osoby uzależnione bądź leczone metadonem mają problemy w szpitalach - są szykanowane i dyskryminowane przez obsługę ostrych dyżurów, gorzej traktowani podczas zabiegów. Emilia Kwiecińska ze Stowarzyszenia JUMP'93 i Polskiej Sieci ds. Polityki Narkotykowej, od 14 w programie metadonowym, opowiadała, że podczas porodu była źle traktowana, odmówiono podłączenia jej dziecka do respiratora, przez co zmarło, a podczas operacji nie podano jej znieczulenia, argumentując, że bierze już środek przeciwbólowy - metadon.

Podawała również przykłady brutalnego traktowania przez policję, bezpodstawnego użycia siły w stosunku do osób na leczeniu substytucyjnym. Z informacji stowarzyszenia wynika, że osoby uzależnione często przesłuchiwane są "na głodzie", traktowane są bez szacunku i poszanowania godności, np. podczas rewizji osobistej.

Dorota Skibińska, również członkini Stowarzyszenia JUMP'93 i Polskiej Sieci ds. Polityki Narkotykowej, na leczeniu substytucyjnym od 10 lat, mówiła, że metadon nie jest darmowym narkotykiem, ale sposobem na wyjście z uzależnienia. "Narkoman tak naprawdę nie chce być narkomanem. Jest człowiekiem chorym, więźniem strzykawki. Metadon jest jedną z dróg wyjścia z tego więzienia" - przekonywała. Podkreśliła, że lek ten pozwala normalnie funkcjonować - pracować, odbudować relacje z rodziną, uczestniczyć w życiu społecznym.



Funkcja rzecznika będzie sprawowana kolegialnie

Jak poinformował Charmast, funkcja rzecznika będzie sprawowana kolegialnie, na razie nie zostanie powołana konkretna osoba, funkcjonować będzie biuro, gdzie przyjmowane będą zgłoszenia. Każdy przypadek będzie konsultowany z prawnikiem, biuro rzecznika będzie pomagało pisać skargi, pozwy do sądu itp. Zgłoszenia przyjmowane są pod adresem: rzecznik@politykanarkotykowa.com. Jak poinformowała wiceprzewodnicząca stowarzyszenia Marta Gaszyńska, na razie działa tymczasowy numer telefoniczny (517 933 301), planowane jest uruchomienie infolinii - biuro rzecznika czeka na przyznanie numeru.

Metadon to narkotyczny lek przeciwbólowy stosowany w terapii zastępczej dla osób uzależnionych od heroiny, o długiej historii uzależnienia, u których zawiodły inne metody leczenia. Od innych narkotyków metadon różni się tym, że nie daje efektu odurzenia, nie upośledza funkcji motorycznych, nie ogranicza zdolności intelektualnych, choć również wywołuje uzależnienie. Jak wskazują lekarze, jego zaletą jest długi czas działania, dzięki czemu można podawać go raz dziennie i doustnie, co zmniejsza ryzyko zarażenia HIV oraz innych chorób związanych z dożylnym przyjmowaniem narkotyków.

W Polsce dostępność do leczenia metadonem jest na poziomie 3 proc. (w Europie - 40 - 70 proc.); mimo że stosuje się tę metodę od 16 lat, korzysta z niej zaledwie 1,5 tys. osób. W niektórych dużych miastach, np. Gdańsku, nie ma ośrodków prowadzących leczenie substytucyjne. Stowarzyszenie JUMP'93 walczy o uruchomienie tam terapii zastępczej.

Od 2000 r. w Polsce karze się za posiadanie każdych, nawet najmniejszych ilości substancji psychoaktywnych, stawiając w jednym rzędzie osoby uzależnione od narkotyków i nimi handlujące.

Dziś obchodzimy Międzynarodowy dzień Solidarności z Uzależnionymi od Narkotyków proklamowany przez ONZ 22 lata temu.