Do stosowania tej instytucji konieczne jest dysponowanie taką liczbą miejsc w zakładach karnych, aby mogły one przez pięć dni być wolne i zapełniać się w trakcie weekendu.

Weekendowe więzienia stosowane są od dawna w niektórych krajach zachodnioeuropejskich. Ta instytucja ma istotne znaczenie penitencjarne, ponieważ pozwala na wykonywanie kary pozbawienia wolności bez nadmiernych dolegliwości dla osób skazanych. Doświadczenia innych krajów są jednak bardzo różne. Niektóre stosują ją z powodzeniem, niektóre myślą o rezygnacji z tego systemu odbywania kary więzienia. W kontekście warunków polskich instytucja ta budzi jednak poważne zastrzeżenia i uważam, że jest niemożliwa do zrealizowania.
W Polsce zastosowanie wykonywania kary pozbawienia wolności w systemie tygodniowym jest niewykonalne. Stosowanie formy weekendowego odbywania kary więzienia jest możliwe tylko w tych krajach, w których zakłady karne nie są przeludnione. Do stosowania tej instytucji konieczne jest dysponowanie taką ilością miejsc w zakładach karnych, aby mogły one przez pięć dni być wolne i zapełniać się w trakcie weekendu. W naszym kraju mamy jednak jeden z największych w Europie wskaźników zaludnienia więzień. Wymagałoby to więc stworzenia pewnej rezerwy lokalowej w zakładach karnych, a co, jak wiadomo, jest aktualnie nie do zrealizowania.
Ten sposób odbywania kary jest bardzo kosztowny. Wiąże się z nim bowiem konieczność zatrudnienia dodatkowego personelu, który byłby odpowiedzialny za przyjmowanie więźniów w końcu tygodnia a następnie wypuszczania ich po weekendzie. Nie jest to kwestia jedynie rejestracji skazanych. W grę wchodzą tu także względy sanitarne. Chodzi o personel medyczny czy też psychiatryczno-psychologiczny. Te osoby należy za każdym razem zbadać, aby uniknąć przenoszenia chorób.
Ponadto, istnieje zagrożenie przenoszenia informacji od więźniów odbywających długoletnie kary do świata zewnętrznego. Projekt ustawy nieprecyzyjnie określa przesłanki umożliwienia skazanemu odbywania kary w systemie tygodniowym. Instytucja ta została stworzona w celu zmniejszenia ciężaru kary pozbawienia wolności. Chodzi o możliwość utrzymania przez skazanego stosunku pracy czy też kontynuowania nauki lub też wykonywanie rzeczywistej władzy rodzicielskiej. Obecnie podejmowane są badania empiryczne co do efektywności penitencjarnej tego sposobu odbywania kary.
LESZEK KUBICKI
profesor, specjalista prawa karnego z Instytutu Nauk Prawnych PAN
Leszek Kubicki, profesor, specjalista prawa karnego z Instytutu Nauk Prawnych PAN / DGP