Trybunał uznał, że możliwość wyboru komornika i działalność wielu komorników w rewirze jest zgodna z konstytucją. Uchylony został jednak przepis, który nie pozwala komornikowi wybranemu przez wierzyciela na odmowę wszczęcia egzekucji.

Trybunał zaakceptował konkurencję komorników w rewirze. Kodeks etyki zawodowej jest barierą, która przeciwdziała patologiom i zakazuje stosowania praktyk sprzecznych z tym kodeksem.

-Sprawą samorządu komorniczego jest pilnowanie, aby kodeks etyki zawodu był przestrzegany – tłumaczyła orzeczenie sędzia sprawozdawca prof. Ewa Łętowska. – Nadal obowiązuje jednak oddziaływanie gry konkurencyjnej między komornikami. Trybunał nie widzi zagrożenia dla państwa prawnego ani dla porządku konstytucyjnego w możliwości skierowania sprawy o egzekucję do wielu kancelarii komorniczych. – Natomiast TK uznał, ze obowiązek komornika przyjęcia sprawy, jeśli nie ma on zaległości w egzekucji, jest nieproporcjonalny w stosunku do dolegliwości, która może powstać. Dlatego przychylając się do wniosku Krajowej Rady Komorniczej należy uznać, że art.8 ust.7 ustawy o komornikach jest niezgodny z konstytucją, gdyż narusza zasadę sprawiedliwości i proporcjonalności – dodała prof. Łętowska.

Skutki legislacyjne

Utraci moc przepis dotyczący niemożności odmowy przez komornika przyjęcia wniosku o wszczęcie egzekucji lub dokonanie zabezpieczenia. Potrzebna \tu będzie więc interwencja legislatora, w tym przypadku – rządu, który powinien doprecyzować warunki odmowy przyjęcia takiego wniosku przez komornika nie wybranego przez wierzyciela, czyli właściwego w danym rewirze.

- Trybunał nie zakwestionował uprzywilejowanej pozycji skarbu państwa, ale trzeba będzie rozważyć konieczność zwrotu opłat czy kosztów egzekucji, jakie ponoszą komornicy – przyznał Zbigniew Wrona, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości.

Utraci moc przepis dotyczący niemożności odmowy przez komornika przyjęcia wniosku o wszczęcie egzekucji lub dokonanie zabezpieczenia

- Większość rozwiązań, które były podstawą zaskarżenia do TK uznana została za prawidłową regulację - powiedział po ogłoszeniu orzeczenia Zbigniew Wrona. – A zatem jest możliwość działania wielu komorników w rewirze i wybór komornika przez wierzyciela. Trybunał zaakceptował też nadzór prezesa sądu rejonowego nad komornikiem.

Zatrudnianie asesorów

TK uznał, że nie jest właściwe takie nałożenie na komorników obowiązków, których nie mogą oni wykonać. Natomiast niewykonanie łączy się z dotkliwymi karami. Dlatego niekonstytucyjny jest przepis dający prezesowi sądu apelacyjnego uprawnienie do powołania i zatrudnienia asesora komorniczego w konkretnej kancelarii komorniczej ( art. 32 ust.7 ustawy o komornikach)

Prokurator Marek Sadowski stwierdził, że nie rozumie racji TK, który uznał za zgodny z konstytucją przepis dotyczący obowiązku zatrudnienia aplikanta w kancelarii komorniczej na wniosek prezesa sądu apelacyjnego. Natomiast niezgodny z konstytucją został uznany obowiązek zatrudnienia asesora.

- Jednak Trybunał rozstrzygnął poważną wątpliwość – komornicy są zawodem zaufania publicznego – wyjaśnił prokurator krajowy Marek Sadowski.

Opłaty i zaliczki skarbu państwa

TK uznał także, że skutki zwolnienia skarbu państwa od wpłaty zaliczki w wypadku postępowania zabezpieczającego, obciążają komornika i są niezgodne z konstytucją.

- Opłaty i zaliczki otrzymywane przez komornika w ostatecznym rozrachunku stanowią niewątpliwie element quasi wynagrodzenia komornika – stwierdziła prof. Ewa Łętowska.



Wynagrodzenie to podlega ochronie na podstawie art.64 ust.2 konstytucji, który mówi, że własność i inne prawa majątkowej podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej. Jednak nie każde postępowanie egzekucyjne bilansuje się, nie zawsze komornik otrzyma tyle pieniędzy ile stanowią koszty danego postępowania egzekucyjnego, niekiedy musi dokładać z własnej kieszeni. Zatem TK uznał, że obciążanie komornika ze względu na jego status publiczno-prawny stanowiłoby przejaw nie odróżniania go jako organu państwa od kwestii osobistego i majątkowego statusu jako tzw. piastuna organu. Ale zadania wskazane w ustawie wykonuje na własny rachunek. Z tego względu Trybunał doszedł do wniosku, że uprzywilejowanie skarbu państwa byłoby sprzeczne w takiej sytuacji z zasadą ochrony własności. Tego rodzaju wyłączenie nie jest konieczne ze względu na interes państwa, a brak zwolnienia nie zamyka skarbowi państwa możliwości zabezpieczenia egzekucji. Skarb państwa niesłusznie przerzuca ciężary ponoszenia kosztów na majątek komornika. Spowodować to może brak skuteczności .i spowolnienie działań komorniczych – pokreślił Trybunał.

Sygnatura K 21/08

690 jest komorników w Polsce

850 jest aplikantów komorniczych

170 jest aplikantów

Niezgodny z konstytucją jest:

- zakaz odmowy przyjęcia wniosku o wszczęcie egzekucji przez wybranego komornika (art.8 ust.7 ustawy o komornikach)

- uprawnienie prezesa sądu apelacyjnego do zobowiązania komornika do zatrudnienia wskazanego asesora komorniczego (art.32 ust.7)

- prowadzenie sprawy o egzekucję i zabezpieczenie roszczeń (nie związaną z prowadzeniem działalności gospodarczej) na rzecz skarbu państwa bez uiszczenia zaliczki przez wierzyciela - art.40 ust.2, art.45 ust.2

- brak obowiązku uiszczenia opłaty przez wierzyciela w sprawach o egzekucję świadczeń niepieniężnych (art.49a ust.3)