Egzamin na aplikację ogólną będzie składał się z testu i pracy pisemnej. Nie będzie części ustnej, a kandydaci będą musieli rozwiązać trzy kazusy. W 2009 roku zaplanowano przyjęcie ok. 200 absolwentów prawa.
Minister sprawiedliwości Andrzej Czuma podpisał we wtorek rozporządzenia wykonawcze do ustawy o Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury. Absolwenci studiów prawniczych, którzy zamierzają kontynuować edukację na aplikację sędziowską i prokuratorską, mogą poznać warunki i tryb przeprowadzenia nowego naboru dla kandydatów na aplikację ogólną.
– Nowa formuła egzaminu to efekt wieloletnich doświadczeń w selekcjonowaniu kandydatów przez apelacje. Egzamin będzie bardziej kompleksowo sprawdzał ich wiedzę, jednak nie pojawią się w nim trudniejsze pytania niż w latach ubiegłych – mówi sędzia Beata Morawiec, zastępca dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury ds. szkolenia wstępnego.

Test na 150 pytań

Egzamin na aplikację ogólną ma składać się z testu i pracy pisemnej sprawdzającej umiejętności stosowania argumentacji prawniczej, zasad wykładni oraz kwalifikowania stanów faktycznych. Nowa formuła konkursu nie przewiduje, tak jak to było do tej pory, części ustnej egzaminu, podczas której kandydaci odpowiadali przed komisją na wylosowane pytania z podstawowych dziedzin prawa.
Trwający 240 minut test konkursowy będzie składał się ze 150 pytań zawierających cztery możliwe propozycje odpowiedzi, spośród których tylko jedna będzie prawidłowa.

Pisemne kazusy zamiast ustnego

Drugi etap konkursu będzie polegał na przygotowaniu pracy pisemnej. Odbędzie się on co najmniej po dwóch tygodniach po ogłoszeniu listy zakwalifikowanych kandydatów. Na napisanie pracy pisemnej zdający będą mieli 120 minut. Będzie ona polegała na rozwiązaniu trzech kazusów: jeden z prawa prywatnego (m.in. cywilne, rodzinne, spółek handlowych), drugi z procedur administracyjnych, finansów i prawa wspólnotowego, a trzeci obejmie zagadnienia karne.
Praca pisemna ma sprawdzić nie tylko wiedzę wyniesioną ze studiów, lecz także dodatkowe umiejętności potrzebne do wykonywania pracy sędziego czy prokuratora – prawidłowa identyfikacja problemu prawnego, kwalifikowanie stanów faktycznych, zwięzłość i logiczność, a także poprawność językowa wypowiedzi. W trakcie pracy pisemnej kandydaci będą mieli dostęp do aktów prawnych udostępnianych przez komisję konkursową.
– W rezygnacji z etapu ustnego w trakcie naboru na aplikację nie widziałbym większego mankamentu. Szybkość formułowania wypowiedzi czy stylu wypowiadania można wykształcić w toku aplikacji, dlatego mogą i jednocześnie muszą być one sprawdzone podczas egzaminu końcowego – uważa sędzia Bartłomiej Przymusiński ze Stowarzyszenia Sędziów Polskich. Innego zdania jest prokurator Jacek Skała z Prokuratury Rejonowej Kraków-Krowodrza.
– Egzamin ustny sprawdzał ważne predyspozycje kandydata, bez których niemożliwe jest wykonywanie zawodu sędziego czy prokuratora. Umiejętności swobodnego wypowiadania się, logicznego myślenia czy samego poprawnego zachowania przed komisją egzaminacyjną są cechami, które można szlifować na aplikacji, a nie ich się tam dopiero uczyć – podkreśla prokurator Skała.

Opłata za egzamin

Kandydaci poznają wyniki nie później niż 14 dni od zakończenia konkursu. Będą przyjmowani na aplikację ogólną według kolejności miejsca na liście kwalifikacyjnej aż do wyczerpania wyznaczonego limitu miejsc. Zgodnie z prognozami potrzeb kadrowych sądownictwa i prokuratury planowane jest w pierwszym naborze przyjęcie na aplikację ogólną ok. 200 osób.
Odrębne rozporządzenie reguluje natomiast wysokość opłaty za udział w dotychczas bezpłatnym egzaminie na aplikacje państwowe. Będzie ona równa 50 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę w gospodarce, co oznacza, że w 2009 roku kandydaci będą musieli liczyć się z dodatkowym wydatkiem 638 zł.
– Zastosowano tutaj rozwiązanie przyjęte przy ustalaniu opłat za udział w egzaminach konkursowych na aplikacje adwokacką i radcowską, biorąc pod uwagę konieczność stworzenia równych szans wszystkim kandydatom na aplikacje prawnicze – tłumaczy sędzia Beata Morawiec.



Kiedy odbędzie się egzamin

Wkrótce poznamy także dokładną datę przeprowadzenia pierwszej części egzaminu na nową aplikację ogólną i limit przyjęć. Jeszcze w trakcie prac legislacyjnych obiecywano studentom prawa i tym, którzy w 2008 roku nie mogli przystąpić do konkursu z uwagi na brak naboru, że pierwszy egzamin na nowych zasadach odbędzie się wiosną 2009 r. Później planowany termin przesunięto na czerwiec. Dzisiaj wiadomo, że egzamin odbędzie się najwcześniej w sierpniu 2009 r.
– Nabór zostanie ogłoszony po wejściu w życie rozporządzeń wykonawczych, a w szczególności rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie naboru dla kandydatów na aplikację ogólną oraz trybu powoływania i działania zespołu konkursowego i komisji konkursowej – podkreśla Joanna Dębek z Wydziału Informacji Ministerstwa Sprawiedliwości. Z uwagi na to, że rozporządzenie wejdzie w życie z momentem publikacji w Dzienniku Ustaw, na wydanie zarządzenia ministra określającego dzień przeprowadzenia egzaminu i limit tegorocznych przyjęć trzeba będzie poczekać jeszcze około dwóch tygodni.
SZERSZA PERSPEKTYWA
Nabór na aplikacje w innych krajach UE
Austria Organami odpowiedzialnymi za wybór kandydatów na czteroletnią aplikację są czterej prezesi sądów apelacyjnych, a także federalny minister sprawiedliwości.
Portugalia Na aplikacje przyjmowani są wyłącznie absolwenci prawa uniwersytetów portugalskich, którzy uzyskali dyplom najpóźniej przed dwoma laty. Kandydaci muszą też spełniać ogólne wymagania niezbędne do rozpoczęcia działalności w służbie cywilnej. Proces selekcji kandydatów składa się z serii pisemnych i ustnych testów uzdolnienia.
Grecja Konkursy wstępne do Państwowej Szkoły Kadr Sądowych są wyznaczane raz do roku rozporządzeniem ministra sprawiedliwości. Aby przystąpić do konkursu, należy mieć ukończone 27 lat, ale nie więcej niż 40 lat, oraz ukończyć studia prawnicze.
Podstawa prawna
● Ustawa o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury z 23 stycznia 2009 r. (Dz.U. z 2009 r. nr 26, poz. 157).