Ministerstwo Sprawiedliwości opracowało założenia do ustawy o pomocy prawnej dla najuboższych. Pomoc prawna będzie udzielana w formie porad, udziału w rozprawach i w postępowaniu administracyjnym.
Autorzy projektu ustawy o pomocy prawnej dla najuboższych uznali, że bezpłatne mogą być porady prawne, które są wydawane w formie opinii. Pomoc będzie udzielana zarówno w postępowaniu sądowym, jak i przed organami administracji publicznej.
- Zamierzamy zdjąć z sądów obowiązek podejmowania decyzji o zwolnieniu z kosztów sądowych czy przyznaniu pełnomocnika z urzędu - zapewnia minister sprawiedliwości. Zbigniew Ćwiąkalski.
- Chcemy przekazać te sprawy do powiatowych centrów pomocy rodzinie czy gminnych ośrodków pomocy społecznej. Dlatego, że te ośrodki mają lepiej rozpoznane środowiska, które korzystają z pomocy materialnej - dodaje.

Sądy nie będą oceniać

Sędzia sądu rejonowego, mimo przedkładanych zaświadczeń nie ma orientacji, czy osoba zgłaszająca się do sądu o zwolnienie z kosztów rzeczywiście należy do grupy najuboższej.
- Gorąco popieram projekt ustawy, gdyż będzie to kolejny element uzdrawiania systemu wymiaru sprawiedliwości - mówi Jakub Jacyna, adwokat, rzecznik Okręgowej Rady Adwokackiej.
- Jeśli dokładnie przeczytać Konstytucję RP i ustawę o ustroju sadów powszechnych, to można dojść do wniosku, że sądy powszechne nie mają w ogóle kompetencji do oceniania, kto jest ubogi, a kto bogaty - dodaje Jacyna. - Tej oceny sądy powinny się wystrzegać. Ocenę zdolności finansowych beneficjentów pomocy prawnej dokonywać muszą podmioty do tego przygotowane, które znają sytuację faktyczną. Taką wiedzę mają ośrodki pomocy społecznej.

Przeciw wyłudzeniom

Sądy zadawalały się wypełnieniem formularza przez osobę ubiegającą się o pomoc prawną oraz poświadczeniem kierownika sekretariatu, że wniosek został osobiście złożony. Niejednokrotnie w takim systemie dochodziło do wyłudzenia pomocy przez osoby nieuprawnione, a nie zweryfikowane przez sądy. Wyłudzenia te szacuje się na kilka czy nawet kilkadziesiąt procent w skali kraju.
- W ustawie powinna się znaleźć definicja ubóstwa, której do tej pory nie było - mówi Jakub Jacyna. - Ponadto tryb odwołania na odmowę udzielenia pomocy powinien być objęty kontrolą sądową.
Minister sprawiedliwości zapewnia, że prace nad ustawą zostaną zakończone do końca 2008 roku.