Osoby fizyczne i przedsiębiorcy niezwolnieni z kosztów sądowych będą mogli domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego z urzędu.
Ustanowienia adwokata i radcy prawnego będzie mogła domagać się strona, która nie starała się wcześniej o zwolnienie od kosztów sądowych - przewiduje projekt ustawy nowelizujący kodeks postępowania cywilnego, który przyjął wczoraj rząd. Wystarczy, że złoży oświadczenie, że bez uszczerbku koniecznego dla utrzymania siebie i rodziny nie będzie w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego.

Oceni sąd

O przyznanie profesjonalnego pełnomocnika z urzędu będą mogły ubiegać się również osoby prawne i jednostki organizacyjne mające zdolność sądową, jeśli wykażą, że nie mają dostatecznych środków na opłacenie wynagrodzenia pełnomocnika. Sąd uwzględni taki wniosek tylko wówczas, gdy uzna, że udział profesjonalnego pełnomocnika w sprawie jest niezbędny.
- Teraz ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu, czyli bez potrzeby ponoszenia kosztów zastępstwa profesjonalnego pełnomocnika, może domagać się tylko strona zwolniona w całości lub w części z kosztów sądowych - tłumaczy adwokat Piotr Czarny z Kancelarii Czarny i Wspólnicy. W praktyce sądowej w wielu przypadkach, aby czynność procesowa była skuteczna, konieczne jest zastępstwo adwokata lub radcy prawnego - dodaje Piotr Czarny.
Rzecznik praw obywatelskich w wystąpieniach do ministra sprawiedliwości już wielokrotnie zwracał uwagę na fakt, że często stronę stać wprawdzie na opłacenie kosztów sądowych, natomiast nie ma już pieniędzy na opłacenie pełnomocnika.

Oceni pełnomocnik

Skargi kasacyjnej strona nie może wnieść samodzielnie. Przygotowany projekt przewiduje, że ustanowiony w sprawie adwokat albo radca prawny sam będzie mógł odmówić sporządzenia i wniesienia kasacji. W ten sposób zwolni się z obowiązku zastępowania strony w postępowaniu ze skargi kasacyjnej. Wystarczy, że zawiadomi sąd o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej. Warunek jest jeden, powinien to zrobić w ciągu dwóch tygodni od zawiadomienia go o wyznaczeniu go na pełnomocnika, dołączając sporządzoną na piśmie opinię o braku podstaw do wniesienia tego środka.
- W takim przypadku strona, która nie zgodzi się z opinią profesjonalnego pełnomocnika, zdąży jeszcze ustanowić pełnomocnika z wyboru do sporządzenia skargi, zanim upłynie ustawowy dwumiesięczny termin na dokonanie tej czynności - tłumaczy adwokat Piotr Czarny.
Negatywną opinię o braku podstaw do sporządzenia skargi będzie oceniał sąd. Gdy uzna, że odmowa kasacji nie została sporządzona z zachowaniem zasad należytej staranności, to wówczas zawiadomi o tym organ samorządu, który wyznaczy innego adwokata lub radcę prawnego.

Dokonywanie doręczeń

Rządowy projekt przewiduje rozszerzenie katalogu instytucji, przy pomocy których sądy będą mogły dokonywać doręczenia pism procesowych. Oprócz doręczyciela publicznego mógłby to być również inny uprawniony operator pocztowy, komornik, osoby zatrudnione w sądzie oraz sądowa służba doręczeniowa. Autorzy projektu zaproponowali zamiast fakultatywnego, obligatoryjne doręczanie pism procesowych między adwokatami i radcami prawnymi w toku sprawy i rozszerzenie tego obowiązku również na rzeczników patentowych. Ponadto chcą wprowadzić zasadę, że odmowa przyjęcia pisma przez adresata będzie oznaczała, że zostało ono doręczone w sposób skuteczny.