Umowa o rezerwacjĘ biletów lotniczych Blue Sky Travel zawarł w regulaminie korzystania z systemu rezerwacji biletów lotniczych przez internet wiele postanowień, które łamią prawa konsumentów.
Gazeta Prawna dokonała analizy regulaminu, którego autorem jest firma Blue Sky Travel w Poznaniu. Zawiera on warunki korzystania z systemu rezerwacji www.bluesky.pl, który pozwala na wyszukanie połączeń lotniczych oraz zakup biletów lotniczych. Okazało się, że ten dokument zawiera wiele postanowień naruszających prawa konsumentów.

Bez odpowiedzialności

Analizując regulamin korzystania z systemu rezerwacji www.bluesky.pl, w jego dziale trzecim Odpowiedzialność użytkownika za korzystanie z systemu rezerwacji natknęliśmy się na pkt 1, który brzmi: użytkownik (...) akceptując poniższe warunki przejmuje na siebie pełną odpowiedzialność finansową za korzystanie z systemu rezerwacji. Naszym zdaniem to postanowienie łamie prawa osób, które korzystają z tego serwisu. Oznacza ono, że firma Blue Sky Travel wyłącza całkowicie swoją odpowiedzialność za wszelkie szkody, które poniesie użytkownik wskutek korzystania z systemu rezerwacji biletów. Natomiast zgodnie z art. 3853 pkt 2 uznaje za niedozwoloną klauzulę umowną takie postanowienie w umowie lub regulaminie, które wyłącza lub istotnie ogranicza odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Takie wyłączenie pojawia się także w dziale piątym regulaminu ograniczenie odpowiedzialności. Zgodnie z nim Blue Sky Travel zastrzega, że korzystanie z systemu odbywa się wyłącznie na koszt i ryzyko użytkownika. Firma nie udziela również żadnej gwarancji, że korzystanie to przebiegać będzie bez usterek, wad, przerw czy braku możliwości połączenia z systemem. Takie postanowienie jest tym bardziej naganne, że przedsiębiorca jako profesjonalny podmiot ma obowiązek wykonania umowy z należytą starannością wymaganą w stosunkach tego rodzaju, z uwzględnieniem zawodowego charakteru prowadzonej przez niego działalności. A zatem za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy firma powinna ponosić odpowiedzialność na zasadach określonych w przepisach art. 471 i następne kodeksu cywilnego, tj. naprawienia wyrządzonej szkody przez siebie lub osoby trzecie, za pomocą których wykonuje umowę.

Niedopuszczalne zmiany ceny

Największy niepokój Gazety wzbudziło postanowienie, które znajduje się w dziale 6 „Składanie rezerwacji, zakup biletu, formy płatności i dostarczania biletu”. Na jego podstawie poznańska firma zastrzega sobie prawo do zmiany ceny biletu przed jego wystawieniem. Z analizy innych postanowień regulaminu wynika, że umowa między firmą a klientem zostaje zawarta w momencie złożenia rezerwacji przez klienta. Tak więc cytowane powyżej postanowienie regulaminu pozwala Blue Sky Travel pobierać od konsumenta dodatkowe opłaty po zawarciu umowy, a także dowolnie podwyższać cenę biletu. Jest to tym bardziej krzywdzące dla konsumenta, jeżeli weźmiemy pod uwagę fakt, że postanowienia regulaminu nie przyznają klientowi prawa do odstąpienia od umowy z powodu zmiany ceny biletu. A zgodnie z art. 3853 pkt 20 niedozwolonym postanowieniem umownym jest takie, które przewiduje uprawnienie kontrahenta konsumenta do określenia lub podwyższenia ceny lub wynagrodzenia po zawarciu umowy bez przyznania konsumentowi prawa odstąpienia od umowy. Konsument, decydując się na skorzystanie za pośrednictwem systemu rezerwacji z usług przewoźnika, bierze pod uwagę wszystkie koszty z tym związane. Tak więc Blue Sky Travel jako profesjonalny podmiot powinien dochować należytej staranności, aby wszystkie informacje o opłatach lotniskowych, paliwowych, transakcyjnych oraz wszelkich innych były przedstawione konsumentowi w momencie zawierania umowy. Wszelkie zmiany w zakresie kosztów, które nastąpią po zawarciu umowy, powinny być traktowane jako ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej, czyli obciążać przedsiębiorcę.

Bezprawne odstąpienie

Kolejne postanowienie, które naszym zdaniem powinno zostać usunięte z omawianego regulaminu, znajduje się w dziale „Postanowienia końcowe”. Stanowi on, że Blue Sky Travel zastrzega sobie prawo do anulowania rezerwacji użytkownika i do odstąpienia od umowy bez podania przyczyny. Ten zapis jest przykładem wykorzystywania przez przedsiębiorców faktu, iż bardzo często konsumenci nie mają pojęcia o swoich prawach. To postanowienie jest bezdyskusyjnie sprzeczne z prawem cywilnym. Dodatkowo naganny jest fakt, że klientowi oczywiście nie przysługuje takie samo uprawnienie do odstąpienia od umowy. Występuje więc w tym przypadku nierówne traktowanie stron. Zdaniem Gazety takie postanowienie w regulaminie jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy użytkowników tego serwisu. Jest to wyraz nierzetelnego i nierównorzędnego traktowania konsumenta jako partnera umowy, a także wykorzystywania przez przedsiębiorcę pozycji profesjonalisty.
3 KROKI
Co zrobić, gdy umowa lub regulamin zawiera niedozwolone klauzule:
Po stwierdzeniu, że umowa lub regulamin zawiera niekorzystne dla niego klauzule, konsument powinien:
1 Zwrócić się w trybie reklamacyjnym do przedsiębiorcy o usunięcie spornej klauzuli z regulaminu
2 Zwrócić się do prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o zbadanie, czy wskazane przez niego zapisy w regulaminie nie stanowią klauzul niedozwolonych
3 Gdy przedsiębiorca nie usunie klauzuli, wnieść pozew do sądu o ustalenie, że określone zapisy w umowie nie wiążą konsumenta, gdyż w rażący sposób naruszają jego interesy
Analiza krok po kroku
WĄTPLIWY ZAPIS UMOWY
Ponieważ cena biletu lotniczego składa się z taryfy netto, opłat lotniskowych, transakcji, security oraz innych, Blue Sky Travel reprezentujące linie lotnicze zastrzega sobie prawo do zmiany biletu przed jego wystawieniem.
CO TO OZNACZA
Konsument, który zarezerwuje bilet lotniczy po określonej cenie za pośrednictwem systemu rezerwacji www.bluesky.pl, może się spodziewać, że w momencie, gdy będzie za niego płacił, okaże się, że jego cena jest wyższa niż sądził. Blue Sky Travel pozostawił sobie bowiem możliwość dokonywania dowolnych zmian w cenach zarezerwowanych biletów.
CZY JEST ZGODNY Z PRAWEM
NIE
Zapis jest sprzeczny z prawem, gdyż art. 3853 pkt 2 kodeksu cywilnego stanowi, że niedozwolonym postanowieniem umownym jest takie, które przewiduje uprawnienie kontrahenta konsumenta do określenia lub podwyższenia ceny lub wynagrodzenia po zawarciu umowy bez przyznania konsumentowi prawa odstąpienia od umowy.
REKOMENDACJA DLA KLIENTA
Klient przed dokonaniem rezerwacji za pośrednictwem www.bluesky.pl powinien zwrócić się do firmy Blue Sky Travel, aby zmienił niekorzystne dla niego zapisy w regulaminie
REKOMENDACJA DLA FIRM
Firma powinna przeredagować przepisy sprzeczne z prawami klientów lub dla nich niekorzystne
OPINIE
WALDEMAR JURASZ
główny specjalista w Delegaturze UOKiK w Krakowie
Zastrzeżenie w umowie przedsiębiorcy (pkt 5.5. regulaminu Blue Sky Travel) prawa do informowania jego klientów o wszelkich prowadzanych przez niego akcjach promocyjnych jest niczym innym, jak przyznaniem przedsiębiorcy możliwości przetwarzania danych osobowych klientów w celach marketingowych. Postanowienie, którym przedsiębiorca przyznaje sobie takie prawo, stanowi naruszenie bezwzględnie obowiązujących przepisów ustawy o ochronie danych osobowych, zgodnie z którymi zgoda konsumenta na przetwarzanie jego danych osobowych dla celów niezwiązanych z realizacją umowy powinna być jednoznacznie wyrażona w formie odrębnie podpisanego oświadczenia, a nie domniemana lub dorozumiana z oświadczenia o innej treści, np. zapisów wzorca umowy. Bezprawna jest również klauzula (pkt 7 zd. 1 regulaminu Blue Sky Travel) ograniczająca termin zgłaszania reklamacji do siedmiu dni od daty dostarczenia biletu. W umowach o świadczenie usług - jaką jest umowa pośrednictwa w sprzedaży biletów lotniczych - konsument powinien mieć zagwarantowany co najmniej miesięczny termin na zgłoszenie reklamacji, liczony od daty wykrycia wady usługi.
KATARZYNA MICHNO
prawnik w Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy, oddział Kraków
Informacje podane na głównej stronie serwisu, które często mają charakter niedozwolonej reklamy wprowadzającej błąd, stanowią tylko część danych potrzebnych konsumentowi. Szczegóły są w regulaminach. Konsument powinien zwrócić uwagę na: nieprecyzyjne informacje dotyczące ceny biletu niewskazujące dodatkowo doliczanych opłat (opłat lotniskowych, bezzwrotnych tzw. transaction fees, obowiązkowego ubezpieczenia; szczegółowe warunki oferty (ograniczona liczba miejsc) często są niedostępne od razu dla użytkownika; postanowienia regulaminu w zakresie: odmienności traktowania rezerwacji biletów tzw. tanich linii lotniczych, wyłączenia odpowiedzialności serwisu za błędy na stronie, prawa serwisu do anulowania rezerwacji bez podania przyczyn i bez prawa konsumenta do odszkodowania.