Europejski Trybunał Praw Człowieka skreślił z wokandy sprawy Zabużan uznając, że mogą otrzymać rekompensatę w kraju. Będą czekali krócej na wypłatę pieniędzy.
Minister skarbu przygotował projekt nowelizacji ustawy z 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. W sposób jednoznaczny określi w nim organ administracji publicznej, który weryfikowałby zaświadczenia i decyzje dotyczące mienia zabużańskiego.

Rejestr elektroniczny

Do tej pory dane uprawnionych do rekompensat rejestrują urzędy wojewódzkie w formie elektronicznej, a następnie przekazują drogą elektroniczną do urzędu centralnego prowadzonego w Ministerstwie Skarbu Państwa. Nie odbywa się to jednak w ramach jednolitego systemu rejestrów i dlatego ogranicza możliwość przetwarzania danych. To z kolei wpływa na ograniczenie liczby wypłacanych rekompensat. Natomiast liczbę danych wprowadzanych do rejestru centralnego ogranicza też konieczność prowadzenia weryfikacji prawidłowości danych, opracowywanie zestawień danych brakujących i z błędami i przekazywanie ich do urzędów wojewódzkich, a także wprowadzanie do systemu nadesłanych korekt. Dlatego musi powstać jednolity system informatyczny rejestrów SIR, który będzie obejmował centralny rejestr i rejestry wojewódzkie. Minister podpisał już w tym celu umowę z wykonawcą systemu.

Zabużanie spadli z wokandy

Usprawnienie wypłaty rekompensat jest istotne szczególnie teraz, gdy Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu skreślił ze swojej wokandy 52 skargi Zabużan, którzy domagali się odszkodowania. Trybunał uznał polskie przepisy krajowe regulujące tę kwestię za skuteczny środek dochodzenia roszczeń w rozumieniu art. 13 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Jego zdaniem, polska ustawa umożliwia Zabużanom uzyskać stosowną rekompensatę na poziomie krajowym.
- Stanowisko Trybunału jest korzystne dla Polski, ponieważ dzięki niemu uniknie się wnoszenia do Trybunału kolejnych spraw zabużańskich oraz wyroków, w których mogłyby zostać zasądzane zadośćuczynienia za szkodę materialną nawet w wysokości 100 proc. wartości pozostawionego mienia - tłumaczy Jan Bury, wiceminister Skarbu Państwa.
Prawo do rekompensat mają właściciele nieruchomości, które pozostały poza obecnymi granicami Polski. Minister Skarbu Państwa prowadzi nawet w formie elektronicznej rejestr tych osób. Wpisy do niego dokonywane są na podstawie danych przekazanych z rejestrów wojewódzkich. Natomiast wojewodowie przekazują ministrowi raz na kwartał dane osób uprawnionych do otrzymania rekompensaty.

Wypłaty z Funduszu

Rekompensaty wypłaca Bank Gospodarstwa Krajowego z Funduszu Rekompensacyjnego. Od początku prowadzenia wypłat do 29 lutego 2008 r. wypłacił 3185 świadczeń na kwotę łącznie 105,7 mln zł. W ten sposób zostały załatwione wszystkie sprawy przekazane przez wojewodów w 2006 r. i w styczniu 2007 r. do rejestru centralnego. Nie zostały tylko uwzględnione wnioski z błędami popełnionymi w fazie potwierdzania w urzędach wojewódzkich prawa do rekompensaty, wniosków niekompletnych lub zawierających błędne dane.
8406 osób jest uprawnionych do rekompensat
305,8 mln zł otrzymają łącznie osoby uprawnione
792,2 mln zł wynoszą środki na koncie Funduszu Rekompensacyjnego - gwarantują wypłacalność rekompensat w 2008 i 2009 r.