Ustawa z 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych [wyciąg, cz. 8]
W ciągu 14 dni od dnia podania do publicznej wiadomości wyników wyborów na obszarze danego województwa można wnieść – za pośrednictwem właściwego sądu rejonowego – protest wyborczy. Dotychczasowy termin na to był liczony od dnia wyborów, co było mniej korzystne dla osób wnoszących protesty. Tę m.in. zmianę kodeksu wyborczego omówimy w ósmej części naszego komentarza.
Dalej przedstawimy zmiany dotyczące terminu zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego. Zgodnie z wolą ustawodawcy w tegorocznych wyborach samorządowych czasu było więcej. Moment rejestracji komitetów wyborczych upływał bowiem 55 dni przed wyborami, czyli zgodnie z kalendarzem wyborczym nastąpiło to 27 sierpnia. Stare regulacje wyznaczały go na 70 dni przed wyborami.
Istotną kwestią jest również zmiana systemu wyborczego. Jednomandatowy system większościowy obowiązuje teraz w gminach liczących do 20 tys. mieszkańców. Wrócono więc do rozwiązań przewidzianych w nieobowiązującej już ustawie 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. Dotychczas w kodeksie wyborczym system ten obowiązywał w miastach niemających statusu powiatu, co było powszechnie krytykowane. Wskazywano, że w ten sposób w wielu miastach nawet powyżej 50 tys. mieszkańców (np. Bełchatów, Będzin, Pabianice, Zgierz) o wyborze radnych nie decydują przymioty kandydata, a jego przynależność partyjna. Dlatego głoszono pogląd, że ustalenie w kodeksie wyboru radnych w gminach niebędących miastami na prawach powiatu w okręgach jednomandatowych zwykłą większością głosów nie jest rozwiązaniem trafnym i sprzyjającym reprezentatywności wybieranych w ten sposób organów. Co więcej, uważano, że w konsekwencji prowadzi to do jeszcze mniejszego angażowania się społeczeństwa w życie publiczne i budowanie społeczeństwa obywatelskiego. Nie dziwi więc, że zmiana tej zasady spotkała się raczej z pozytywnym przyjęciem.
Na zakończenie trzeba dodać, że system proporcjonalny obowiązuje w wyborach w gminach liczących powyżej 20 tys. mieszkańców, dzielnicach m. st. Warszawy, powiatach i województwach. Pozostawiono także pięcioprocentowy próg wyborczy. W praktyce oznacza to, że w podziale mandatów mogą uczestniczyć tylko listy tych komitetów wyborczych, na które oddano co najmniej 5 proc. głosów z ogólnej liczby głosów oddanych na listy wszystkich komitetów wyborczych.

TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – BAZA PUBLIKACJI

Dotychczas w tygodniku Samorząd i Administracja komentowaliśmy ustawy:
• z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
• z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej
• z 22 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych
• z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
• z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy
• z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (chodzi o program 500+)
• z 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw
• z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej
• z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
• z 14 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki oraz ustawy o zmianie ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.
Przeoczyłeś tygodnik? Znajdziesz go w wydaniach dgp na www.edgp.gazeta prawna.pl