Egzamin notarialny bez aplikacji i z niejasnymi kryteriami jest niekonstytucyjny. Nowelizacja ustawy o notariacie ograniczyła prawa samorządu. Samorząd notarialny musi mieć wpływ na pytania i egzamin zawodowy.
ORZECZENIE
Trybunał Konstytucyjny orzekł wczoraj, że przepis ustawy o notariacie umożliwiający przystąpienie do egzaminu zawodowego bez odbycia aplikacji, osobom, które wykazały pracę przy stosowaniu lub tworzeniu prawa, jest niezgodny z ustawą zasadniczą. Przyczyną niekonstytucyjności jest niedookreśloność pojęć - tworzenia lub stosowania prawa. Brak jest dostatecznej precyzji w wyodrębnieniu osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na stanowiskach związanych ze stosowaniem lub tworzeniem prawa przez wymagany okres co najmniej pięciu lat. Sformułowanie stanowisk związanych ze stosowaniem lub tworzeniem prawa nie precyzuje rodzaju stanowiska ze złożonymi procesami tworzenia oraz stosowania prawa.
TK uznał także, że pominięcie udziału samorządu notarialnego w ustalaniu pytań egzaminacyjnych oraz przeprowadzaniu egzaminu zawodowego jest niezgodne z konstytucją. Sędziowie nie przychylili się jednak do zarzutu Krajowej Rady Notarialnej odnośnie do niestosowania wymogu odbycia aplikacji i zdania egzaminu notarialnego wobec osób, które zajmowały stanowisko sędziego lub prokuratora. Zdaniem TK sędziowie i prokuratorzy posiadają niezbędne kwalifikacje do wykonywania zawodu notariusza.
- Skoro do kompetencji sędziów należy weryfikacja prawidłowości aktów notarialnych, to muszą oni posiadać niezbędną wiedzę także do wykonywania funkcji notariusza - uzasadniał wyrok sędzia Marian Grzybowski.

Wniosek notariuszy

Znowelizowana ustawa o notariacie według KRN przewiduje możliwość dokonania wpisu na listę notariuszy każdej osoby, która zajmowała stanowisko sędziego lub prokuratora. Krajowa Rada Notarialna podnosiła, że przyjęte rozwiązanie umożliwia dokonywanie wpisu na listę notariuszy osób, które nie posiadają przygotowania do wykonywania zawodu, oraz tych, które uzyskały formalne uprawnienie do wpisu na listę notariuszy przed wielu laty, nie wykonując następnie żadnego zawodu prawniczego. Zdaniem wnioskodawcy nabywanie niezbędnych umiejętności i badanie kwalifikacji może, co do zasady, nastąpić jedynie w procesie aplikacji i asesury jako typowej drogi do osiągnięcia statusu notariusza.

Do egzaminu bez aplikacji

Kwestionowana ustawa przewiduje, że do egzaminu notarialnego, bez uprzedniego odbycia aplikacji notarialnej, mogą przystąpić między innymi osoby po ukończeniu wyższych studiów prawniczych, zatrudnione co najmniej pięć lat na podstawie umowy o pracę na stanowiskach związanych ze stosowaniem lub tworzeniem prawa, oraz osoby, które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych wykonywały osobiście, w sposób ciągły na podstawie umów, do których stosuje się przepisy o zleceniu, usługi polegające na stosowaniu lub tworzeniu prawa. Samorząd notarialny wskazał, że użyte w przepisach określenia są nieprecyzyjne.

Egzamin zawodowy

Znowelizowane przepisy ustawy pozbawiły samorząd notarialny wpływu na treść pytań i tematów na egzaminie notarialnym, zakres tego egzaminu, tryb postępowania komisji egzaminacyjnej.
1848 notariuszy pracuje w Polsce