Powraca sprawa zakazu palenia papierosów w miejscach publicznych. Tym razem zakaz zostanie rozszerzony na restauracje, kawiarnie, kina, teatry i inne obiekty kultury a także stadiony, boiska sportowe, pływalnie, kręgielnie.

Projekt nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia wprowadza zakaz palenia we wszystkich obiektach użytku publicznego, miejscach pracy i środkach transportu, nawet gdyby miały być to prywatne pojazdy. Dopuszczalne jest wyodrębnienie palarni, jednak muszą one spełniać ściśle określone warunki techniczne.

Już obowiązujący zakaz reklamy i promocji tytoniu w gazetach i czasopismach, dopuszczono w prasie specjalistycznej.

Sejmowa komisja zdrowia poprawia projekt nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami palenia tytoniu. Wkrótce powinno się odbyć się drugie czytanie na posiedzeniu plenarnym. Bardzo podobny projekt próbowano przeforsować w poprzedniej kadencji Sejmu, lecz bez powodzenia. Ustawa uderzy przede wszystkim we właścicieli miejsc rekreacji. O ile będzie konsekwentnie egzekwowana może przyczynić się do zmniejszenia frekwencji w pubach, restauracjach i dyskotekach.Właściciel odpowiada

Na właściciela lokalu gastronomicznego, obiektu sportowego czy kulturalnego nałożono obowiązki oznakowania odpowiednio wydzielonych miejsc np. w hotelach, domach studenckich, schroniskach. Za nieprzestrzeganie zakazów właściciel lub sprzedawca zapłaci do 20 tys. złotych grzywny, zaś sam palący tylko 100 zł. Obecnie kara dla palacza jest większa i wynosi do 500 zł.

Parametry palarni

W załączniku do ustawy, sprecyzowano, że pomieszczenie wyznaczone na palarnię powinno posiadać stosowną tabliczkę oraz informacje o dopuszczalnej liczbie osób mogących jednorazowo przebywać pomieszczeniu. Ma to być pomieszczenie z wentylacją, zamknięte nie mniejsze niż 10 m kwadratowych. Natomiast powierzchnia wszystkich palarni nie może być większa niż 30 proc powierzchni użytkowej. Załącznik określa ściśle parametry ochrony przeciwpożarowej. Obowiązkiem właściciela lokalu rekreacyjnego lub rozrywkowego będzie monitorowanie pomieszczeń przylegających do palarni przynajmniej raz w miesiącu. Wyniki badań musi przechowywać rok.

Zdaniem Piotra Jaworskiego eksperta z Krajowej Izby Gospodarczej na poparcie zasługuje wprowadzenie ograniczeń w paleniu tytoniu we wszystkich obiektach użytku publicznego, choć będzie bardzo kosztowne dla firm. Celowe tez jest – w opinii KIG – wprowadzenie tych ograniczeń w prywatnych środkach transportu, w obecności dzieci.

- Zbyt daleko idącą i wysoce kontrowersyjną należy uznać propozycję zawartą w § 6 załącznika nr 1 do nowelizowanej ustawy, której wejście w życie nakłada na osoby prowadzące działalność gastronomiczną lub rozrywkową, obowiązek na bieżąco monitorowania w pomieszczeniach dla osób niepalących – przyznaje Piotr Jaworski

Menedżerowie dyskotek i klubów będą musieli radykalnie przeorganizować swoje lokale. Na ogół bowiem w klubach można palić wszędzie.

- Problem pojawi się, gdy trzeba będzie wyodrębnić specjalne pomieszczenie i je monitorować. Mamy zbyt mało miejsca – mówi Maciej Maciejewski z warszawskiego klubu Underground. – Jeśli wejdą w życie przepisy dostosujemy się do nich.

Restauratorzy są mniej optymistyczni. Dodatkowe wyposażenie wymagać będzie większych nakładów, które zwrócą się, tylko wtedy gdy właściciele podniosą ceny trunków i jedzenia.



W kodeksie wykroczeń

W przyszłym kodeksie wykroczeń powinien zostać umieszczony przepis o karach za naruszenie zakazu palenia tytoniu w miejscach publicznych. Wojciech Kotowski z Prokuratury Krajowej twierdzi, iż obecnie kary stosuje się pośrednio na podstawie art. 145 kodeksu wykroczeń mówiącego o czystości i estetycznym wyglądzie miejsc dostępnych dla publiczności. Łamanie zakazu następuje poprzez wyrzucanie niedopałków pod nogi. Nie ma nic o karach za złamanie zakazu palenia. Straż miejska jako podstawę do ukarania podaje art.5 ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu z 1995 roku.

Kary za palenie papierosów zawarte w kodeksie wykroczeń dotyczą zasadniczo tylko kierowców zawodowych: taksówkarzy i prowadzących działalność gospodarcza polegająca na transporcie osób.

Rola straży miejskiej

Zakaz palenia pod wiatami na przystankach autobusowych i tramwajowych obowiązuje w siedmiu miastach Polski w Białymstoku, w Rzeszowie, Poznaniu, Toruniu, Bydgoszczy i Olsztynie.

W Warszawie został wprowadzony uchwałą Rady Miejskiej i obowiązuje od września.

- Pomysł jest dobry, ale raczej niewykonalny – komentuje zakaz Wojciech Kotowski. Od wezwania straży miejskiej do jej przyjazdu na miejsce zdarzenia mija godzina.

- Kara za takie wykroczenie wynosi od 20 do 500 zł. Działamy na podstawie uchwały Rady Miejskiej – – mówi Agnieszka Dębicka-Kubicka rzecznik prasowy warszawskiej straży miejskiej

Ponadto już obecnie zakaz ten obowiązuje w szpitalach, szkołach i placówkach oświatowo-wychowawczych , we wszystkich obiektach użyteczności publicznej. W lokalach gastronomicznych składających się z jednego pomieszczenia – obowiązuje całkowity zakaz. Nie wolno palić też w miejscu pracy, chyba, że wyodrębniono tam specjalne palarnie.

W pracy

Projekt ustawy znosi obowiązek tworzenia palarni w zakładach pracy przewidziany w odrębnych przepisach. Palarnie istniejące utworzone na podstawie odrębnych przepisów, zostaną zlikwidowane w ciągu miesiąca od dnia wejścia w życie ustawy. Pozostaną, jeśli będą spełniać nowe, zaostrzone wymagania.

Krajowa Izba Gospodarcza dostrzega, że projekt chce chronić osoby niepalące przed narażeniem na bierne palenie, więc nie zgłasza uwag do nowego, rygorystycznego określenia wymogów jakie musi spełniać palarnia.

- Za celowe uznajemy zwiększenie powierzchni pojedynczej palarni z 4 do 10 mkw. oraz wprowadzenie wymogu wentylacji mechanicznej zapewniającej, nie jak jest to obecnie 10-krotną, a 25-krotną wymianę powietrza – podkreśla Piotr Jaworski.

Już istniejące przepisy są dość rygorystyczne i nie zawsze jasne. Po wejściu w życie najnowszych propozycji wątpliwości będzie pewnie więcej.

Do Inspektoratu Państwowej Inspekcji Pracy stale napływają pytania od pracodawców i pracowników w sprawie palenia w miejscu pracy. Dotyczą one długości trwania przerw na papierosa, uregulowania tych spraw w regulaminach oraz kwestii dyskryminacji pracowników na tym tle.

- Przepisy mówią jasno. W zakładach pracy liczących więcej niż 20 pracowników trzeba urządzić palarnie. Nie można w całej firmie zakazać palenia papierosów – przypomina Piotr Wojciechowski. – wiele firm obywa się bez uregulowana tego problemu w regulaminach. I wtedy pracownicy palą.. Wiele firm nie stosuje regulaminu. Regułą jest, że palący zachowują prawo do wynagrodzenia.

- Nie można natomiast pytać kandydata o palenie w rozmowie kwalifikacyjnej. Gdyby okazało się, że palenie papierosów jest problemem wydajności, to można uruchomić procedury dyscyplinujące w postaci kar porządkowych, z powodu obniżenia dyscypliny pracy.

- Nie widzę podstaw do nie wliczania do czasu pracy przerw na palenie papierosów – podsumowuje Piotr Wojciechowski.



Zakazy w szkołach i lokalach

Polska ustawa z 1995 roku wprowadza zakaz palenia "w pomieszczeniach zamkniętych zakładów pracy oraz innych obiektów użyteczności publicznej", ale pozwala na wytyczenie stref dla palących, nie kładąc nacisku na to, aby były to szczelnie zamknięte miejsca.

Jak potwierdza specjalistka w leczeniu zespołu uzależnienia od tytoniu prof. Ewa Jassem, w Europie od kilku lat panuje moda na niepalenie. Odwrotna sytuacja jest w krajach Azji - tam z roku na rok palaczy przybywa.

W Unii

W Europie całkowity zakaz palenia tytoniu we wszystkich miejscach pracy, w tym w barach i restauracjach, wprowadzono dotychczas w 12 krajach, m.in.: Irlandii, Norwegii, Włoszech, Szkocji, Szwecji i na Malcie, Litwie i Słowenii. Całkowity zakaz palenia w miejscach publicznych w tych krajach, pomimo, początkowo, wielu kontrowersji i obaw, okazał się ogromnym sukcesem. Nowe prawo jest przestrzegane w ponad 90% i cieszy się poparciem 93% Irlandczyków, 90% Włochów i 80% Szwedów. W Belgii, Hiszpanii, Słowacji, Holandii, na Cyprze i Litwie obowiązuje generalny zakaz palenia, ale dopuszcza się wiele wyjątków - np. w małych lokalach gastronomicznych, czy też tam, gdzie posiłki stanowią niewielką część obrotów (bary, kawiarnie). Dyskusja na temat ewentualnego zakazu palenia w restauracjach i kawiarniach toczy się obecnie w Niemczech. W Grecji zakaz palenia, choć tylko częściowy, jest powszechnie łamany.

Zakaz palenia w miejscach publicznych takich jak szkoły, szpitale, urzędy, kina i teatry oraz w pojazdach komunikacji publicznej jest powszechny w krajach Unii Europejskiej, ale szczegółowe przepisy są mniej lub bardziej restrykcyjne.

Ustawa ma wejść w życie trzy miesiące od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Ale posłowie zwlekają z jej przyjęciem od pół roku.

Ile POLAKÓW pali papierosy?
W Polsce pali obecnie 37 proc. dorosłych mężczyzn i 26 proc kobiet.. W połowie lat 70. wskaźnik wśród mężczyzn wynosił 70 proc.
W latach 80. paliło ok. 47 proc. Polek. Lepsza sytuacja pod tym względem była pod koniec lat 90., kiedy paliło ok. 22 proc. Polek
Projekt zabrania palenia wyrobów tytoniowych:
1) na terenie zakładów opieki zdrowotnej,
2) na terenie szkół, w tym szkół wyższych, oraz placówek oświatowo – wychowawczych, niezależnie od wieku uczniów i rodzaju działalności edukacyjnej,
3) w pomieszczeniach zakładów pracy innych niż wymienione w p. 1 i 2,
4) w pomieszczeniach obiektów kultury i wypoczynku i innych dostępnych do użytku publicznego,
5) w środkach pasażerskiego transportu publicznego i związanych z nimi obiektach (stacje, dworce kolejowe i autobusowe, porty lotnicze, a w granicach miejscowości – także przystanki)
6) w obiektach sportowych
7) w prywatnych środkach transportu samochodowego:
a) w związku z wykonywaniem zarobkowym przewozu osób,
b) gdy pasażerami są dzieci do lat 13,

8) w odległości mniejszej niż 10 metrów od wejścia do obiektów szkolnych

Właściciel lub zarządzający może wyłączyć spod tego zakazu:
1) indywidualne pokoje w obiektach służących celom mieszkalnym (hotelach, schroniskach, domach studenckich, domach zakonnych);
2) wyodrębnione i odpowiednio przystosowane pomieszczenia (palarnie) w szpitalach psychiatrycznych, hospicjach, domach spokojnej starości;
3) wyodrębnione i odpowiednio przystosowane pomieszczenia (palarnie) w zakładach pracy innych niż szkoły (inne placówki edukacyjne) i zakłady opieki zdrowotnej;
4) wyodrębnione wagony w pociągach dalekobieżnych;
5) indywidualne cele i pokoje mieszkalne w obiektach podległych ministrowi właściwemu do spraw obrony narodowej, ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych oraz ministrowi właściwemu do spraw sprawiedliwości.