Już w czerwcu antykorupcyjna agenda Rady Europy GRECO wyda obszerny raport na temat wpływu niedawnych reform sądownictwa w Polsce na zagrożenia korupcyjne wśród funkcjonariuszy publicznych, zwłaszcza sędziów i prokuratorów.
W ubiegłym tygodniu eksperci organizacji spotkali się w tym celu nie tylko z przedstawicielami obu środowisk, lecz także m.in. z urzędnikami Ministerstwa Sprawiedliwości, członkami Krajowej Rady Sądownictwa, pracownikami Biura Rzecznika Praw Obywatelskich oraz organizacjami pozarządowymi. Przeprowadzone rozmowy mają pomóc GRECO w ocenie, czy nowe przepisy dotyczące wymiaru sprawiedliwości, przewidujące m.in. zwiększenie możliwości oddziaływania władzy wykonawczej na sądowniczą, narażają sędziów i śledczych na ryzyko łapownictwa i inne rodzaje korupcji. Podobnie jak raporty Komisji Weneckiej, komisarza praw człowieka Rady Europy czy Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa, opracowania agendy korupcyjnej są wykorzystywane przez Komisję Europejską przy analizowaniu systemowych zagrożeń dla praworządności w krajach członkowskich oraz formułowaniu zaleceń.
Pod koniec marca GRECO wydało pierwszy, wstępny raport analizujący reformy w Polsce pod kątem zagrożeń praktykami łapowniczymi. Konkluzja była jednoznaczna: nowe przepisy dotyczące KRS, sądów powszechnych i Sądu Najwyższego naruszają antykorupcyjne standardy Rady Europy. Równocześnie jest to sygnał, w jakim kierunku pójdzie pełna recenzja, którą GRECO wystawi w czerwcu. Zdaniem organizacji największe niebezpieczeństwa wynikają m.in. z nadmiernego wpływu parlamentu na kształt rady sądowniczej, arbitralnego przerwania kadencji sędziów SN oraz szerokich możliwości wywierania przez ministra sprawiedliwości nacisku na wszczynanie i przebieg postępowań dyscyplinarnych sędziów.
GRECO w swoich regularnych raportach i zaleceniach podkreśla, że gwarancje niezależności sądów i niezawisłości sędziowskiej są nieodzownym elementem prewencji i skutecznej walki z korupcją. Dlatego też tak ważne jest wprowadzenie rozwiązań, które zablokują możliwość wywierania politycznych nacisków na procesy sądowe oraz nominacje i awanse zawodowe, ustanowią precyzyjne zasady unikania konfliktów interesu, a także transparentne metody nadzoru nad sądownictwem.