Zmienią się zasady awansu asystentów sędziów administracyjnych. Chodzi o awans na stanowisko starszego asystenta. Zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami może się o nie starać osoba, która m.in. nie była karana za przewinienia dyscyplinarne. I tu pojawia się problem, bowiem prawo nie przewiduje odrębnego postępowania dyscyplinarnego asystentów sędziów administracyjnych.
Temat nie jest nowy. Został on zauważony już w 2016 r. Tyle tylko, że wówczas podniesiono alarm jedynie z powodu przepisów regulujących zasady awansu asystentów sędziów sądów powszechnych. Zwracano wówczas uwagę na skutki wprowadzenia do prawa o ustroju sądów powszechnych art. 155 par. 3b pkt 1 (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 23 ze zm.; dalej u.s.p.) wymogu braku karalności dyscyplinarnej asystentów sędziów przy jednoczesnym braku uregulowania zasad takiego postępowania. Jak alarmowało wówczas Ogólnopolskie Stowarzyszenie Asystentów Sędziów, tak naprawdę nie było wiadomo, czy kontestowany przepis u.s.p. może stanowić samodzielną podstawę prawną do wytoczenia asystentowi dyscyplinarki. Sprawą zainteresował się rzecznik praw obywatelskich. Na skutek jego interwencji u ministra sprawiedliwości regulacja została zmieniona nowelizacją u.s.p. z 2017 r. (Dz.U. z 2017 r. poz. 1452). Teraz już nie ma wymogu niekaralności dyscyplinarnej w procedurze kwalifikacyjnej na stanowisko starszego asystenta sędziego sądu powszechnego.
Wystąpienie RPO okazało się jednak skuteczne tylko połowicznie. Problem pozostał w stosunku do osób wykonujących ten zawód w sądach administracyjnych. Zgodnie bowiem z art. 27a par. 2 prawa o ustroju sądów administracyjnych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2188 ze zm.; dalej: p.u.s.a.) na stanowisko starszego asystenta sędziego może być zatrudniony asystent sędziego, którzy zajmował to stanowisko przez co najmniej pięć lat, nie był karany za przewinienia dyscyplinarne, a także uzyskiwał pozytywne okresowe oceny kwalifikacyjne. W związku z powyższym RPO zwrócił się do MS z prośbą o podjęcie prac legislacyjnych zmierzających do wyeliminowania wymogu braku karalności za przewinienia dyscyplinarne także z prawa o ustroju sądów administracyjnych.
Jak wynika z odpowiedzi udzielonej rzecznikowi, kwestia ta stanowi problem także w oczach ministra sprawiedliwości. Zapewniono, że „w toku prowadzonych obecnie, wstępnych wewnątrzresortowych prac legislacyjnych (...) uwzględniona zostanie uwaga rzecznika”. Jak stwierdził jeden z wiceministrów sprawiedliwości, zostaną przeprowadzone zmiany zmierzające w kierunku wyeliminowania niekaralności dyscyplinarnej także asystenta sędziego sądu administracyjnego jako przesłanki jego awansu. „W ocenie resortu sprawiedliwości zagwarantuje to systemową spójność obu sądowych ustaw ustrojowych” – stwierdzono.