Czy po nowelizacji kodeksu postępowania administracyjnego z 1 czerwca 2017 r. każdy wnioskodawca w postępowaniu administracyjnym ma prawo do tego, aby wszelkie wątpliwości były wyjaśniane na jego korzyść?



Tylko częściowo tak jest. Zasada rozstrzygania na korzyść strony ma zastosowanie tylko w przypadku, gdy przedmiotem postępowania jest nałożenie na stronę obowiązku bądź ograniczenie lub odebranie uprawnienia. Ponadto sprawa nie może mieć charakteru spornego. W takiej sytuacji – zgodnie z art. 7a kodeksu postępowania administracyjnego – gdy wystąpią wątpliwości odnośnie do kwestii danej normy prawnej, powinny być one rozstrzygnięte na korzyść strony.
Ponadto zgodnie z art. 81a taka sama wykładnia na korzyść stron powinna mieć miejsce, gdy powstały wątpliwości co do stanu faktycznego. Nie oznacza to oczywiście, że rolą strony postępowania administracyjnego jest po prostu na siłę prowokowanie i wymyślanie takich wątpliwości, a następnie oczekiwanie, iż zostaną one wyjaśnione na korzyść strony. Chodzi o wątpliwości prawdziwe, dotyczące przypadków, w których:
● interpretacja danego przepisu jest niejasna i mocno zróżnicowana w tezach orzeczniczych sądów;
● na podstawie dowodów zgromadzonych przez organ administracji publicznej można daną sprawę według obiektywnych kryteriów oraz logicznego rozumowania oceniać na różne sposoby.
Ponadto trzeba podkreślić – co wspomniano na wstępie – że ustawowy nakaz interpretacji przepisów lub związanych ze sprawą okoliczności faktycznych jest wiążący w sytuacji, gdy:
● sprawa nie ma charakteru spornego. Jeżeli natomiast w sprawie wystąpią co najmniej dwie strony o wzajemnie sprzecznych interesach – nie można już tych wytycznych zastosować;
● sprawa dotyczy nałożenia na stronę obowiązku lub odebrania/ograniczenia uprawnienia.
Ponadto trzeba pamiętać o tym, że uzasadnieniem dla nieuwzględnienia perspektywy strony w danym postępowaniu może być interes publiczny – oczywiście na cele postępowania doprecyzowany.
Konkludując, można stwierdzić, że strona postępowania administracyjnego od momentu wejścia w życie nowych przepisów nie może wymuszać na ich podstawie na organie wydawania konkretnych rozstrzygnięć. Jeżeli jednak wskazane powyżej przesłanki przynajmniej w jakimś zakresie są spełnione, warto zastanowić się nad tym, czy w odwołaniu od wydanej decyzji zarzuty związane z naruszeniem art. 7a lub 81a kodeksu postępowania administracyjnego nie znajdą zastosowania.
Podstawa prawna
Art. 7a, art. 81a ustawy z 4 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1257 ze zm.).