W warunkach świadczenia usług w ofercie Nowy Twój Plan i Twój Mix oraz w cenniku tych usług firma Orange zawarła unormowania niekorzystne dla abonentów. Niezgodne z prawem są opłaty specjalne wprowadzone za niedotrzymanie przez konsumenta warunków umowy.
perator Polska Telefonia Komórkowa Centertel przygotował dla sieci telekomunikacyjnej Orange ogólne warunki świadczenia usług telekomunikacyjnych w ramach oferty Nowy Twój Plan i Twój Mix oraz cennik usług w tej ofercie.
Redakcja Gazety Prawnej dokładnie przeanalizowała oba te dokumenty oraz wpisane do nich klauzule pod kątem równomiernego nakładania obowiązków na obie strony umowy. Szczególnie dokładnie postanowiliśmy się przyjrzeć klauzulom zamieszczanym w cennikach, ponieważ ostatnio coraz częściej operatorzy telefonii komórkowej wprowadzają je tam niż do regulaminów.
Regulaminy i cenniki stanowią integralne wzorce umowy zawieranej z konsumentami. Przyjmuje się, że abonent, który zgodził się na warunki określone w umowie i podpisał ją, zaakceptował tym samym regulamin oraz cennik, które stanowią gotowe wzorce. Operator sam opracowuje takie gotowe wzorce i z góry przyjmuje, że abonent nie ma w zasadzie żadnego wpływu na ich treść.

Opłata specjalna jest karą dla abonenta

Ogólne warunki świadczenia usług telekomunikacyjnych w ramach oferty Nowy Twój Plan i Twój Mix zawierają postanowienia dotyczące opłaty specjalnej za niedotrzymanie przez abonenta warunków umowy. Mówiąc wprost, taka opłata jest po prostu karą umowną dla abonentów, którzy skorzystali z ofert promocyjnej i zawarli umowę na czas określony.
Ogólne warunki świadczenia usług telekomunikacyjnych przewidują, że kara wymierzana jest wówczas, gdy abonent przed upływem terminu ustalonego w umowie sam wypowie umowę o świadczenie usług albo operator mu ją wypowie z przyczyn leżących po stronie abonenta na zasadach określonych w regulaminie. Obciążenie abonenta opłatą jest możliwe również wówczas, gdy złoży on dyspozycję zmiany albo dezaktywacji usług podstawowych. Chodzi o taką dyspozycję, która spowodowałaby zmianę wysokości kwoty zobowiązania na wartość niższą niż wskazana w umowie o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Opłatę specjalną płaci się też za zmianę abonenta.
Naszym zdaniem postanowienia dotyczące opłaty specjalnej za niedotrzymanie przez abonenta warunków umowy są zbyt drastyczne dla konsumentów. Nie negujemy zasadności wprowadzenia w ogóle jakiejkolwiek opłaty za niedotrzymanie warunków umowy, ponieważ operator tracący abonenta ma prawo w jakiś sposób zrekompensować sobie utracone korzyści, które osiągnąłby, gdyby konsument nadal korzystał z jego usług. Kwota należna z tytułu tej opłaty nie może być jednak zbyt wysoka i nie powinna przysparzać operatorowi dodatkowych zarobków.
Postanowienie 4.2b ogólnych warunków świadczenia usług stanowi, że wysokość opłaty specjalnej jest określona w umowie o świadczenie usług telekomunikacyjnych w polu: Opłata specjalna za niedotrzymanie warunków umowy.
Abonent, który uzna, że wpisana tam kwota jest niewspółmiernie wysoka, powinien rozpocząć negocjacje z operatorem w celu jej obniżenia. Gdyby zaś negocjacje zakończyły się fiaskiem, radzimy rozważyć możliwość wyboru innego operatora.

Dyskryminacja korzystających z promocji

W ogólnych warunkach świadczenia usług w ramach ofert Nowy Twój Plan i Twój Mix znaleźliśmy jeszcze jeden zapis dotyczący nieuzasadnionej dyskryminacji abonentów korzystających z ofert promocyjnych. Punkt 4.3c ujętych tam postanowień reguluje sprawę odstąpienia przez konsumenta, który skorzystał z oferty promocyjnej wyłącznie od umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Postanowienie to zobowiązuje abonenta do zapłaty na rzecz operatora kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy ceną niepromocyjną zakupionego w ramach promocji telefonu lub innych urządzeń a ceną, którą faktycznie za ten telefon lub urządzenie zapłacił.
Naszym zdaniem zapis ten faktycznie prowadzi do zwrotu operatorowi wartości udzielonej abonentowi ulgi i stanowi dodatkową dolegliwość oprócz kary umownej dla abonenta.

Nierówność uprawnień stron umowy w cenniku

W cenniku usług w ofercie Nowy Twój Plan i Twój Mix, w części dotyczącej opłaty za usługi podstawowe znaleźliśmy zapisy różnicujące obowiązki i uprawnienia obu stron. W punkcie 2.4. dotyczącym usługi wybrane numery i weekendy jest zapis, że niewykorzystane w danym okresie rozliczeniowym minuty przysługujące abonentowi w ramach pakietu 1200 minut bezpłatnych rozmów nie przechodzą na kolejne okresy rozliczeniowe, a ich wartość podlega zwrotowi. Wartość niewykorzystanych w tym okresie rozliczeniowym bezpłatnych minut nie podlega zwrotowi, niewykorzystane minuty w ramach pakietu 1200 minut nie przechodzą też na kolejne okresy rozliczeniowe. Natomiast w sytuacji odwrotnej, gdy wyczerpie się już pakiet 1200 minut bezpłatnych rozmów, to połączenie podlega opłatom, nawet wówczas gdy będzie wykonywane z wybranym numerem abonenckim lub w weekend.
Niekorzystny zapis dotyczy rozliczania usług podstawowych w ofercie Twój Mix.
Punkt 3.2. przewiduje możliwość zmiany usług podstawowych przez abonenta. Stanowi jednak, że dyspozycje dotyczące zmian usług podstawowych mogą być składane najpóźniej do godziny 21.00 ostatniego dnia okresu rozliczeniowego i będą realizowane z początkiem kolejnego okresu rozliczeniowego. Naszym zdaniem niczym nie jest uzasadnione wyłączenie tych trzech godzin z okresu, w którym można składać dyspozycje zmian i uznanie, że dyspozycje złożone wówczas będą traktowane jak złożone w następnym okresie rozliczeniowym.
4 KROKI
Co zrobić po podpisaniu niekorzystnej umowy
Konsument, który dopiero po podpisaniu niekorzystnej umowy stwierdzi, że zawiera ona klauzule niedozwolone, powinien:
1 Podjąć próbę wyjaśnienia spornej sytuacji z operatorem w ramach oferowanego przez niego trybu reklamacyjnego.
2 W razie naruszenia indywidualnego interesu konsumenta zwrócić się o pomoc prawną lub interwencję do rzecznika konsumentów
3 Zgłosić się do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, gdy istnieją przesłanki, aby prezes stwierdził, że został naruszony interes zbiorowy konsumentów
4 Zwrócić się do sądu o ustalenie, że wskazane w pozwie postanowienia umowy nie wiąże go, ponieważ w sposób rażący narusza jego interesy
Analiza krok po kroku
WĄTPLIWY ZAPIS
Opłata specjalna za niedotrzymanie przez abonenta warunków umowy promocyjnej, za które uznaje się również wypowiedzenie przez niego umowy
CO TO OZNACZA
Abonent, który zawarł umowę promocyjną, traktowany jest gorzej od abonenta, który takiej umowy nie zawarł, bez narażania się na karę nie wolno mu rozwiązać umowy przed upływem okresu, na który została zawarta.
CZY JEST ZGODNY Z PRAWEM
NIE
W dodatku w razie ustalenia, że zapis kształtuje prawa abonenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco narusza jego interesy, konsument może domagać się ustalenia, że nie wiąże go (art. 3851 kodeksu cywilnego).
REKOMENDACJA DLA KLIENTA
Zanim podpiszesz umowę, zastanów się, czy oferta promocyjna jest dla ciebie korzystna, a także czy będziesz korzystał z niej przez cały czas umowy. W przeciwnym razie lepiej wybrać ofertę zezwalającą na wcześniejsze rozwiązanie umowy bez konieczności płacenia kary.
REKOMENDACJA DLA FIRM
Operator powinien przeredagować zapisy niekorzystne dla abonentów.
OPINIE
MONIKA STEC
departament polityki konsumenckiej UOKiK
W wyniku analizy regulaminów świadczenia usług przez operatorów telefonii komórkowej UOKiK opracował raport dotyczący ochrony praw konsumentów na rynku telekomunikacyjnym. Zwrócono w nim uwagę na praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów, na przykład wówczas, gdy operator zmienił regulamin, pobierane są kary umowne z tytułu rozwiązania umowy przez abonenta. Wskazano na uchybienia przy reklamacji wadliwego aparatu telefonicznego, ponieważ przyjęcie reklamacji operatorzy uzależniają od przedłożenia przez konsumenta ekspertyzy z punktu serwisowego wskazanego przez operatora. Ograniczają też możliwość wyboru przez abonenta sposobu usunięcia niezgodności towaru z umową, bo w pierwszej kolejności dokonają naprawy aparatu, bez względu na to, jaka jest treść żądania reklamacyjnego.
SEBASTIAN KOCZUR
adwokat, Kancelaria Książek Koczur i Wspólnicy
Poza możliwością odwołania do sądu od decyzji prezesa Urzędu stronie nie przysługują inne środki prawne wzruszenia jego decyzji. Odwołanie od decyzji prezesa Urzędu wnosi się do Sądu Okręgowego w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Stroną postępowania przed tym sądem jest prezes Urzędu, podmiot będący stroną w postępowaniu przed prezesem Urzędu, oraz wnoszący zażalenie. Sąd może, na wniosek strony, która wniosła odwołanie, wstrzymać wykonanie decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy. Gdy Sąd podzieli argumenty skarżącego i uwzględni odwołanie, wówczas zaskarżoną decyzję uchyla, albo zmienia w całości lub w części i orzeka co do istoty sprawy.
SOKiK chroni tajemnicę przedsiębiorstwa. Z punktu widzenia ochrony interesów konkurenta istotna jest możliwość złożenia wniosku o ograniczenie pozostałym stronom prawa wglądu do materiału dowodowego załączonego do akt sprawy w toku postępowania sądowego, jeżeli udostępnienie tego materiału groziłoby ujawnieniem tajemnicy przedsiębiorstwa.