Krajowa Rada Sądownictwa popiera proponowany przez senatorów pomysł ujednolicenia zasad wypłaty przez gminy odszkodowań właścicielom mieszkań, które są okupowane przez lokatorów z wyrokiem eksmisji. Jednak nie bez zastrzeżeń.
Obecnie lokator, wobec którego sąd orzekł eksmisję, ma prawo zajmować mieszkanie, z którego został wyrzucony, dopóki gmina nie zapewni mu lokalu socjalnego. Traci właściciel nieruchomości, bo choć przysługuje mu odszkodowanie, to ustawa milczy na temat jego wysokości. Senatorowie chcą to zmienić. Opracowali projekt nowelizacji ustawy o ochronie praw lokatorów. Proponują, aby właściciel nieruchomości, czekający na eksmisję lokatora, któremu gmina nie zapewniła lokalu socjalnego, miał zagwarantowane odszkodowanie w wysokości czynszu, który otrzymałby za najem mieszkania, oraz opłat na utrzymanie lokalu.
– Rada aprobuje ujednolicenie standardów w zakresie wysokości należnego odszkodowania przyznawanego przez gminy. Proponowany projekt nie realizuje jednak w pełni proponowanych założeń – wskazuje ppłk Piotr Raczkowski, wiceprzewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa, w opinii skierowanej do Senatu.
Zwraca uwagę, że proponowane przepisy są nieprecyzyjne. Projektowany art. 18 ust. 6 ustawy wskazuje, że odszkodowanie, jakie przysługuje właścicielowi, jest należne w wysokości czynszu, jaki mógłby uzyskać z tytułu najmu lokalu. Treść proponowanej ustawy nie wskazuje jednak, czy przepis ten odnosi się do wysokości czynszu na wolnym rynku, czy też komornego należnego w wypadku najmu lokalu znajdującego się w zasobie mieszkaniowym gminy. Z kolei art. 18 ust. 7 nakłada obowiązek wydania przez biegłego rzeczoznawcę opinii w sprawie wyceny czynszu na podstawie uśrednionej wysokości opłat za lokale położone na terenie danej gminy o zbliżonych parametrach i standardzie. Biegły ma zatem posłużyć się uproszczonym uśrednieniem cen, co stoi w sprzeczności z art. 18 ust. 6. Rada zauważa też, że zasady wyceny lokali przez biegłych rzeczoznawców są już określone w ustawie o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. 2016 r. poz. 2147 ze zm.).
– Wprowadzenie szczegółowego trybu wyceny bez uwzględniania obowiązujących przepisów jest nieuzasadnione i przeczy zasadom poprawnej legislacji – uważa ppłk Piotr Raczkowski.
W ocenie rady propozycje senatorów ponadto eliminują możliwość dochodzenia pełnego odszkodowania w oparciu o art. 417 kodeksu cywilnego.
Taki będzie efekt wyliczenia w proponowanej noweli składników należnej rekompensaty, na które składają się: kwota wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z najmu, oraz opłaty związane z utrzymaniem mieszkania i eksploatowaniem lokalu. Tymczasem zaniechanie gminy polegające na niedostarczeniu lokalu socjalnego może spowodować szkodę dla właściciela znacznie szerszą. Przykładowo z uwagi na niemożność sprzedaży mieszkania. Zdaniem KRS nieuzasadnione jest zatem ustawowe ograniczenie roszczenia odszkodowawczego.
Wątpliwości KRS budzi też proponowany przez senatorów termin, od którego będzie naliczana rekompensata. W projektowanym art. 18 ust. 8 przewidziano, że rozpocznie się ona od momentu zawiadomienia gminy o treści wyroku nakazującego opróżnienie mieszkania z osób, które mają prawo do lokalu socjalnego. Zdaniem rady termin ten został źle ukształtowany. Właściciel bowiem może być niezainteresowany roszczeniem odszkodowawczym, np. gdy lokator po wyroku będzie opłacał czynsz. Dlatego KRS proponuje, aby termin, od którego naliczana byłaby rekompensata, zależał od daty wniesionego przez właściciela nieruchomości wniosku do gmin w sprawie zwrotu środków. Dopiero wówczas niezwłocznie powstałaby odpowiedzialność odszkodowawcza gminy.
93,3 tys. z nich oczekuje na lokale socjalne
91,7 tys. tyle lokali socjalnych jest w całej Polsce
Etap legislacyjny
Projekt w trakcie prac Senatu