Na początku piątej części komentarza omówiona zostanie regulacja, która nakazuje odpowiednie stosowanie w postępowaniu egzekucyjnym przepisów kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.). Rozwiązanie to ma kardynalne znaczenie, ponieważ nie wszystkie kwestie szczegółowo zostały uregulowane.
W praktyce przepisy te stwarzają poważne problemy interpretacyjne. W art. 18 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej: u.p.e.a.) jest bowiem mowa o korzystaniu odpowiednim. A to oznacza zastosowanie przepisów k.p.a. tylko w takim zakresie i w taki sposób, aby uzupełniać, a nie modyfikować ustawę. Selektywna adaptacja regulacji k.p.a. polega więc na ich pełnym stosowaniu, stosowaniu z odpowiednimi modyfikacjami albo na niemożności ich zastosowania. Przy dokonywaniu wyboru trzeba wziąć pod uwagę to, że postępowanie egzekucyjne jest szczególnym typem procedury administracyjnej, mającej własne instytucje procesowe i środki zaskarżenia. Inny jest także cel egzekucji.
W komentarzu dokonano analizy orzecznictwa sądów administracyjnych, które wielokrotnie wypowiadały się na ten temat. Zestawienie przepisów k.p.a. stosowanych posiłkowo w postępowaniu egzekucyjnym opracowano w tabeli. Dzięki temu czytelnikowi łatwo będzie się zapoznać z poglądami orzecznictwa i podjąć właściwą decyzję, czy wziąć pod uwagę daną regulację kodeksową pod uwagę, czy nie.
W dalszej kolejności omówione zostaną przepisy dotyczące organów egzekucyjnych. Pierwszy z nich dotyczy wyznaczenia właściwości rzeczowej. Ta zależy po pierwsze od charakteru egzekwowanego obowiązku, tj. czy jest on pieniężny czy niepieniężny. Po drugie ustawodawca określa, który organ jest wiodący w danej grupie. W przypadku egzekucji obowiązków pieniężnych jest nim naczelnik urzędu skarbowego. Jako jedyny w tej grupie organów może on egzekwować należności z nieruchomości. Pozostałe organy mają ograniczone kompetencje.
W art. 19 komentowanej ustawy określono szczegółowo, jaki środek egzekucyjny może być zastosowany przez dany organ. W szerokim zakresie omówiona zostanie regulacja określająca właściwość organów gminy o statusie miasta, wymienionej w odrębnych przepisach oraz gminy wchodzącej w skład powiatu warszawskiego. Te ustawowe pojęcia mogą powodować sporo problemów, gdyż mimo zmian obowiązującego stanu prawnego nie zostały one odpowiednio do niego dostosowane.
Ponadto szerzej zostaną opisane zmiany, które zaczęły obowiązywać od 1 marca 2017 r., tj. wraz z wejściem w życie ustawy z 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. poz. 1947 ze zm.; dalej: u.k.a.s.). Regulacja ta dokonuje reformy aparatu fiskalnego kraju. Jeżeli zaś chodzi o egzekucję niepieniężną, w ustawie domniemywa się właściwość rzeczową wojewodów.
Kolejną kwestią omówioną w komentarzu będzie właściwość miejscowa organów egzekucyjnych. Ta wyznacza prawną zdolność organu do prowadzenia postępowania egzekucyjnego na obszarze określonej jednostki podziału terytorialnego kraju. Oznacza to, że każdy organ prowadzi egzekucję z mienia znajdującego się w obrębie jego właściwości miejscowej. Zasada ta odpowiada konieczności podziału zadań między organami, zapobiegając równoczesnemu prowadzeniu egzekucji przez dwa organy w tej samej sprawie, co do tego samego mienia podlegającego egzekucji. Organy egzekucyjne są obowiązane przestrzegać swojej właściwości rzeczowej i miejscowej. Prowadzenie egzekucji przez niewłaściwy organ egzekucyjny może być podstawą zarzutu, co skutkuje umorzeniem postępowania. ⒸⓅ
Kolejna część komentarza ukaże się 19 kwietnia.
TYDZIEŃ Z KOMENTARZAMI – BAZA PUBLIKACJI
Dotychczas w tygodniku Samorząd i Administracja komentowaliśmy ustawy:
● z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
● z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej
● z 22 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych
● z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
● z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy
● z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej
● z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U. poz. 195), chodzi o program 500+
● z 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 960).
Poprzednie części komentarza do ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji ukazały się:
cz. 1 – 23 listopada 2016 r. (nr 226)
cz. 2 – 21 grudnia 2016 r. (nr 246)
cz. 3 – 18 stycznia 2017 r. (nr 12)
cz. 4 – 15 lutego 2017 r. (nr 32)
Przeoczyłeś tygodnik? Znajdziesz go w wydaniach DGP na www.edgp.gazetaprawna.pl
Wykaz skrótów
k.c. – ustawa z 23 kwietnia 1963 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459)
konstytucja – ustawa z 2 kwietnia 1997 r. – Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej (Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.)
k.p.a. – ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 23 ze zm.)
k.s.h. – ustawa z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1578 ze zm.)
p.p.s.a. – ustawa z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 718 ze zm.)
r.s.t.p.w. – rozporządzenie ministra finansów z 30 grudnia 2015 r. w sprawie trybu postępowania wierzycieli należności pieniężnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2367)
u.i.o.ś. – ustawa z 20 lipca 2001 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1688)
u.k.a.s. – ustawa z 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz.U. z 2016 r. poz. 1947 ze zm.)
u.k.r.s. – ustawa z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 687 ze zm.)
u.o.p. – ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 201)
u.p.e.a. – ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 599 ze zm.)
u.p.s. – ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 930 ze zm.)
u.s.g. – ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 446 ze zm.)
u.u.c.p.g. – ustawa z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 250 ze zm.)
u.u.m.s. – ustawa z 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1438)
u.w.a.r. – ustawa z 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 525 ze zm.)
u.z.z.d. – ustawa z 24 listopada 1995 r. o zmianie zakresu działania niektórych miast oraz o miejskich strefach usług publicznych (t.j. Dz.U. z 1997 r. nr 36, poz. 224 ze zm.)