Coraz częściej dzieci, przed dojściem do pełnoletniości, dziedziczą lub dostają w darowiźnie majątek przewyższający niejednokrotnie dorobek swoich rodziców. Sąd opiekuńczy nadzoruje, w jaki sposób jego rodzice zarządzają dobrami dziecka. Bez zgody sądu nie mogą go sprzedać, podarować lub obciążyć zobowiązaniami.

Czy dziecko otrzyma większy zachowek

Mąż sporządził testament i pominął w nim małoletnie dzieci z pierwszego małżeństwa. Ich matka na pewno nie dopuści do tego, aby zrezygnowały z zachowku. Czy to prawda, że małoletnie dziecko dostanie wyższy zachowek niż pełnoletnie?
Tak Małoletniemu dziecku przysługuje więcej uprawnień przy ustalaniu wysokości zachowku niż osobie pełnoletniej, która nie jest niepełnosprawna. W razie pominięcia go przy dziedziczeniu, ponieważ spadkodawca sporządził testament i nic mu nie zapisał, dostanie z tytułu zachowku dwie trzecie udziału, jaki otrzymałoby wówczas, gdyby dziedziczyło z mocy ustawy. Taki wyższy zachowek otrzymuje też uprawniony trwale niezdolny do pracy. Gdyby więc w chwili śmierci rodzica dziecko nie było wprawdzie małoletnie, ale było trwale niezdolne do pracy, to wówczas z tytułu zachowku będzie miało prawo otrzymać równowartość dwóch trzecich, jakie otrzymałoby wówczas, gdyby dziedziczyło z mocy ustawy.
Oprócz dzieci do zachowku mają prawo również rodzice oraz małżonek spadkodawcy, którzy byliby do spadku powołani z ustawy, a jednak nie dziedziczą, ponieważ spadkodawca sporządził testament. Otrzymają oni jednak zachowek w niższej wysokości, bo tylko połowę udziału w spadku.
Podstawa prawna
• Art. 991 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Czy sąd zabezpieczy majątek dziecka

Zarządzam majątkiem dziecka. Sąd opiekuńczy nakazał mi sporządzić spis inwentarza tego majątku. Czuję się pokrzywdzona, bo z moich obowiązków wywiązuję się dobrze, staram się oszczędnie robić wydatki i nie marnotrawię tego majątku. Czy sąd ma prawo wydać taki nakaz?
Tak Obecnie sąd może nakazać sporządzenie inwentarza majątku dziecka wówczas, gdy władza rodzicielska przysługuje tylko jednemu z rodziców. Rodzic nie może odmówić i argumentować, że w swoim mniemaniu zarząd ten sprawuje poprawnie i nie marnotrawi majątku. Rodzic powinien przedstawić ten spis inwentarza sądowi opiekuńczemu. Będzie też musiał zawiadamiać sąd o ważniejszych zmianach w stanie tego majątku.
Natomiast po wejściu w życie znowelizowanych ostatnio przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego sąd będzie miał prawo taki nakaz sporządzenia spisu inwentarza wydać nawet wówczas, gdy oboje rodzice sprawują zarząd nad majątkiem dziecka i obojgu przysługuje władza rodzicielska.
Znowelizowane przepisy zaostrzają nadzór sądu nad sprawowaniem opieki nad majątkiem dziecka przez rodziców. Dopuszczają nawet taką możliwość, że sąd będzie mógł ustalić, jakiej wartości rozporządzenia ruchomościami, pieniędzmi, papierami wartościowymi będą mogli rodzice lub dziecko dokonywać w każdym roku bez zezwolenia sądu. Wydzieli im taką sumę. Ustawodawcy chodziło o to, aby przeciwdziałać uszczupleniu majątkiem dziecka podczas zarządzania nim przez rodziców, ale także aby nie zacierały się granice między tym majątkiem a majątkiem reszty rodziny.
Podstawa prawna
• Art. 104 ustawy z 25 lutego 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Czy rodzice zarządzają majątkiem dziecka

Dziecko odziedziczyło dosyć duży majątek po dziadkach. Czy rodzice mają prawo nim swobodnie zarządzać?
Tak Rodzice mają prawo zarządzać majątkiem dziecka, które pozostaje pod ich władzą rodzicielską. Powinni go sprawować z należytą starannością. Jednak zarząd ten nie obejmuje zarobków dziecka oraz przedmiotów, które zostały mu oddane do swobodnego użytku. W ramach tego zarządu sprawują jedynie tzw. zwykły zarząd, czyli nie mogą dokonywać czynności przekraczających go. Na przykład rodzice mają prawo pobierać czynsz od osoby, która wynajmuje mieszkanie odziedziczone przez dziecko, natomiast nie wolno im tego mieszkania sprzedać, podarować albo obciążyć zobowiązaniami wynikającymi z hipoteki lub pożyczki.
Na dokonanie czynności przekraczających zwykły zarząd powinien wyrazić zgodę sąd opiekuńczy na wniosek rodziców, którzy chcą je wykonać.
Rodzice nie mogą również bez zgody sądu opiekuńczego wyrażać zgody na to, aby dziecko samo dokonało czynności przekraczających zwykły zarząd swoim majątkiem.
Podstawa prawna
• Art. 101 ustawy z 25 lutego 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).



Czy rodzeństwo skorzysta z majątku

Dziecko odziedziczało majątek dziadków. Było ich ulubieńcem, więc nic nie zapisali innym krewnym. Nasza rodzina znajduje się w złej sytuacji finansowej. Czy rodzice mają prawo swobodnie wydawać część pieniędzy na potrzeby nie tylko dziecka, lecz również na jego rodzeństwo?
Tak Czysty dochód z majątku dziecka powinien być przede wszystkim przeznaczony na utrzymanie i wychowanie dziecka oraz jego rodzeństwa, które wychowuje się razem z nim. Taka zasada została wprowadzona do prawa rodzinnego dlatego, aby nie było dysproporcji w sytuacji materialnej rodzeństwa, co zapewne prowadziłoby do konfliktu w rodzinie i nie wpływałoby na poprawne stosunki między tym rodzeństwem. Natomiast nadwyżki z tego majątku niewydane na dziecko i na jego rodzeństwo mogą rodzice przeznaczyć na inne potrzeby rodziny.
Podstawa prawna
• Art. 103 ustawy z 25 lutego 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Czy zarząd rodziców może zastąpić kurator

Chcemy zapisać wnukowi cały nasz majątek. Nie chcemy jednak, aby zarządzali nim po naszej śmierci jego rodzice, którzy są alkoholikami, i obawiamy się, że mogliby wszystko zmarnotrawić?
Tak W umowie darowizny albo w testamencie darczyńcy albo spadkodawcy mogą zastrzec, że przypadający dziecku majątek powinien zostać wyłączony spod zarządu jego rodziców. Takie zastrzeżenie jest wiążące nawet po ich śmierci. Darczyńca i spadkodawca mogą wyznaczyć wówczas zarządcę nad majątkiem dziecka Gdyby jednak tego nie uczynili, to zarząd sprawuje kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy. Również kurator będzie go sprawował wówczas, gdy wyznaczony zarządca zmarł i nie może zarządzać tym majątkiem. Natomiast rodzice wobec takiego zastrzeżenia nie będą mogli sprawować zarządu, nawet gdyby chcieli udowodnić, że spadkodawca albo darczyńca nie mieli racji pozbawiając ich tego uprawnienia.
Podstawa prawna
• Art. 102 ustawy z 25 lutego 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Czy rodzice muszą się rozliczyć

Rodzice sprawują zarząd nad majątkiem dziecka. Czy po dojściu przez dziecko do pełnoletności będą musieli rozliczyć się ze sprawowania tego zarządu?
Tak Po dojściu przez dziecko do pełnoletności zarząd rodziców nad majątkiem dziecka ustanie. Będą musieli oddać dziecku lub jego przedstawicielowi ustawowemu zarządzany majątek.W ciągu roku od ustania zarządu dziecko albo jego przedstawiciel ustawowy mogą zażądać, aby rodzice złożyli rachunek z zarządu. Nie będą mogli jednak domagać się rozliczenia z dochodów z majątku pobranych w czasie sprawowania władzy rodzicielskiej. Rozliczając się, rodzice będą musieli wykazać, na co wydali pieniądze, wskazać, że czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu dokonali dopiero po otrzymaniu zgody sądu. Dlatego zarządzając majątkiem dziecka, warto dokumentować poczynione wydatki.
Podstawa prawna
• Art. 105 ustawy z 25 lutego 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Czy można sprzedać samochód dziecka

Kilka lat temu byliśmy na festynie ludowym. Dziecko wzięło udział w loterii i wygrało samochód. Cała rodzina bardzo się cieszyła i jako właściciela samochodu zgłosiliśmy dziecko. Nie przyszło nam na myśl, że będą kłopoty wówczas, gdybyśmy chcieli sprzedać pojazd. Adwokat wytłumaczył nam, że na sprzedaż potrzebna jest zgoda sądu opiekuńczego. Czy adwokat ma rację?
Tak Sprzedaż samochodu należącego do dziecka uznawana jest za rozporządzenie majątkiem w taki sposób, że wykonuje się czynności przekraczające zwykły zarząd. Tak będzie nawet wówczas, gdy rodzice za uzyskane pieniądze będą chcieli zakupić inny samochód, bardziej nowoczesny i nowy, nawet na nazwisko dziecka. Chodzi o takie przypadki, że starego samochodu nie opłaca się już remontować, a korzystanie z niego grozi wypadkiem.
Dlatego rodzice muszą wystąpić do sądu rodzinnego i opiekuńczego z wnioskiem o wyrażenie zgody na sprzedaż samochodu. Rodzice muszą uzasadnić, dlaczego chcą dokonać takiej czynności, oraz podać, na co przeznaczą uzyskane pieniądze.
Podstawa prawna
• Art. 104 ustawy z 25 lutego 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm.).

Czy o darowiznie kamienicy decyduje sąd

Chcę wnukowi podarować kamienicę czynszową, która w naszej rodzinie jest od kilku pokoleń. Kuzynka straszy mnie, że sąd opiekuńczy może sprzeciwić się tej darowiźnie, bo kamienica jest stara, mieszkają w niej tzw. kwaterunkowi lokatorzy, więc nie przynosi dochodu i wymaga remontu. Czy rzeczywiście nie wszystkie nieruchomości można podarować dziecku?
Tak Jeżeli kamienica jest obciążona długami i nie przynosi dochodu, to sąd opiekuńczy dla dobra dziecka może nie wyrazić zgody na podarowanie jej małoletniemu. Taka darowizna nie przysporzyłaby mu majątku, a wręcz przeciwnie. Zadłużenie dziecka rosłoby, powiększone jeszcze o odsetki za zwłokę w spłacaniu wierzytelności. Gdyby dziecko miało jeszcze jakiś inny majątek, to wówczas wierzyciele domagaliby się egzekwowania z niego swoich roszczeń. Długi z kamienicy skonsumowałyby w ten sposób pozostały majątek dziecka. Po dojściu do pełnoletności dziecko mogłoby więc nie mieć żadnych aktywów w majątku, lecz same pasywa.n
Podstawa prawna
• Art. 109 ustawy z 25 lutego 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. nr 9, poz. 59 z późn. zm).